Pod względem technicznym roboty budowlane zasadniczo wykonano i odebrano prawidłowo, ale nie uniknięto uchybień i braków:
- nie podłączono przewodu wyrównawczego w wentylatorowni,
- słupy zadaszenia dla karetek i wyprowadzania zwłok przymocowano do kostki brukowej zamiast do fundamentu,
- zadaszenie wiaty na butle z tlenem oparto na elementach szklanej fasady bez zachowania wymaganej szerokości podparcia,
- wykonano połączenia spawane płatwi zadaszeń, które były przewidziane do łączenia śrubami,
- nie wykonano powłok malarskich w miejscu łączeń spawanych,
- nie przeprowadzono wszystkich wymaganych prób i sprawdzeń instalacji elektrycznych.
Nieuprawniony zakup urządzenia za prawie 869 tys. zł
Na potrzeby Szpitala Tymczasowego nabywano wyposażenie niezbędne do jego funkcjonowania. Wyjątkiem było urządzenie do automatycznego cięcia i przepakowywania blistrów leków za kwotę 868 660 zł.
Na wniosek Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Opolu – tj. jednostki prowadzącej Szpital Tymczasowy – Wojewoda kupił System automatycznego Pakowania Leków wraz z konfiguracją Blispack. System taki w dużych szpitalach przysparza oszczędności w gospodarowaniu lekami w dłuższej perspektywie. Leki pocięte i zapakowane w blistry zachowują bowiem przydatność leków w opakowaniach oryginalnych. Nie muszą być wyrzucane, tak jak leki wyjęte z opakowania, po tym gdy nie zostaną bezpośrednio zużyte. Zakup tego systemu dla Szpitala Tymczasowego był jednak nieuprawniony, gdyż stosownie do decyzji Ministra Zdrowia, wydatki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, w tym przypadku mogły dotyczyć wyłącznie sprzętu i wyposażenia niezbędnego do funkcjonowania Szpitala Tymczasowego. W ocenie NIK zakup urządzenia do automatycznego cięcia i przepakowywania blistrów leków nie spełniał tego wymogu. Do żadnego z 20 innych szpitali tymczasowych w kraju – w tym znacznie większych – nie zakupiono takiego urządzenia. Uniwersytecki Szpitali Kliniczny w Opolu, w swojej macierzystej placówce, także nie korzystał z takiego urządzenia, pomimo że liczba jego pacjentów ponad dwukrotnie przewyższała liczbę łóżek w Szpitalu Tymczasowym.
Ponad 7 miesięcy bez wymaganej Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, a szkolenia ppoż. personelu bez uprawnień
Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła również nieprawidłowości w prowadzeniu Szpitala Tymczasowego przez Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu. Do najpoważniejszych z nich zaliczało się funkcjonowanie Szpitala przez ponad 7 miesięcy bez dopełnienia obowiązku opracowania Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego oraz przeprowadzanie przez prawie rok szkoleń ppoż. dla personelu przez osoby nieposiadające do tego wymaganych uprawnień.
Opóźnienia w ubezpieczeniu sprzętu medycznego
Innym zaniedbaniem było niezapewnienie przez kilkadziesiąt dni ubezpieczenia sprzętu przekazanego na wyposażenie Szpitala Tymczasowego m.in. przez wojewodę opolskiego. Dyrektor Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego wypełnił ten obowiązek z opóźnieniem, a Wojewoda nie wyegzekwował terminowego ubezpieczenia sprzętu. Wartość samego tomografu komputerowego to 2,8 miliona złotych.
Drogie i puste – stracone pieniądze wydane na izolatoria. W przypadku jednego hotelu – 530 tys. zł zapłacone a pacjentów zero
Jakkolwiek utrzymywanie nadwyżki miejsc w 13 izolatoriach utworzonych przez wojewodę opolskiego nad liczbą miejsc wykorzystywanych – co do zasady – było uzasadnione koniecznością zagwarantowania dostępności świadczeń. Jednak, w ocenie NIK, stopień wykorzystania miejsc nie uzasadniał utrzymywania ich liczby na tak wysokim poziomie. Wojewoda zaniechał rzetelnego monitorowania wykorzystania miejsc w izolatoriach i dostosowywania ich liczby do faktycznego zapotrzebowania. W rezultacie, w gotowości utrzymywanych było znacznie więcej miejsc w stosunku do potrzeb. W okresie od kwietnia 2020 r. do marca 2022 r. wykorzystano jedynie 6,7% miejsc udostępnionych w izolatoriach.
Rażącym tego skutkiem było zapłacenie 530 tys. zł przedsiębiorcy za utrzymywanie w gotowości izolatorium w hotelu DeSilva w Opolu, pomimo że nigdy nie przyjęto do niego ani jednego pacjenta. W tym samym okresie wykorzystanie miejsc w izolatorium w hotelu Mercure – należącym zresztą do tego samego przedsiębiorcy – nie przekroczyło nigdy 20%.
Na marginesie można zauważyć, że Izolatoria ogólnie okazały się nieskutecznym rozwiązaniem w walce z COVID-19. Zapotrzebowanie na opiekę izolatoryjną było znikome w odniesieniu do liczby przygotowanych miejsc. Co do przyczyn można tylko spekulować. Pacjenci ze względów psychologicznych preferowali odbywanie izolacji w warunkach domowych – nie zważając przy tym na zagrożenie dla domowników. Lekarze niechętnie kierowali pacjentów do izolatoriów, być może z powodu braku rozeznania i zaufania do tej pośredniej formy opieki pomiędzy leczeniem domowym a szpitalnym, czemu sprzyjać mogła też niejednoznaczność wskazań do objęcia opieką izolatoryjną.
Finansowe rezultaty kontroli
Finansowe rezultaty kontroli wyniosły łącznie 4 156 800 zł, w tym:
- 4 087 860 zł – kwoty wydatkowane z naruszeniem zasad należytego zarządzania finansami,
- 61 500 zł – sprawozdawcze skutki nieprawidłowości,
- 6 480 zł – uszczuplenie środków lub aktywów,
- 960 zł – kwoty nienależnie uzyskane.
W wyniku kontroli do prokuratury skierowano zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez byłego wojewodę opolskiego polegającego na wyrządzeniu Skarbowi Państwa szkody majątkowej w wielkich rozmiarach poprzez niedopełnienie obowiązków związanych z ustaleniem wynagrodzenia wykonawcy za wykonanie robót adaptacyjnych CWK na Szpital Tymczasowy oraz dostosowaniem liczby miejsc w izolatoriach do faktycznego zapotrzebowania.
Za realizację zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 na terenie województwa opolskiego odpowiadał Wojewoda Opolski. W całym okresie objętym kontrolą wydatki na ten cel wyniosły 416 mln zł, z czego 290 mln zł w 2020 r., 119 mln zł w 2021 r. i 7 mln do końca maja 2022 r. W szczególności Wojewoda odpowiadał za zorganizowanie Szpitala Tymczasowego w Opolu. Koszty utworzenia i jego funkcjonowania wyniosły 46,7 mln zł. Szpital od 27 grudnia 2020 r. do 31 marca 2022 r. przyjął 2 338 pacjentów, z których zmarło 758.
Kontrola NIK objęła także zapewnienie izolatoriów dla osób niekwalifikujących się lub nieposiadających warunków do izolacji domowej za co odpowiadał Wojewoda. W trakcie całego okresu funkcjonowania izolatoriów na terenie województwa opolskiego z opieki w nich skorzystało 559 pacjentów. Łączny koszt wyniósł 2,3 miliona złotych, w tym 0,6 miliona zł za opiekę nad pacjentami i 1,7 miliona zł za utrzymywanie miejsc w gotowości.
Wnioski
NIK wnosi do Wojewody Opolskiego o:
- zapewnienie rzetelnej weryfikacji ofert przedkładanych przez wykonawców, w ramach postępowań o udzielenie zamówień, prowadzonych w warunkach ograniczonej konkurencyjności,
- staranną analizę obowiązujących regulacji ustawy Prawo budowlane na etapie kierowania dokumentacji do organów administracji architektoniczno-budowlanej,
- dokładanie szczególnej staranności przy realizacji nowych rozwiązań wprowadzonych przepisami tzw. specustaw, w szczególności wprowadzenie obowiązkowej weryfikacji wydawanych decyzji przez służby Wojewody.
Do Dyrektora Generalnego Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego o:
- podjęcie działań organizacyjnych zmierzających do ograniczenia ryzyka braku zapewnienia pracownikom wymaganego nieprzerwanego odpoczynku dobowego,
- zwiększenie nadzoru nad prawidłowością realizacji obowiązków dotyczących ewidencjonowania czasu pracy.
