Lekarze w trakcie pandemii COVID-19 mają trudności z definitywnym ustaleniem skuteczności terapii osoczem ozdrowieńców, ale testy kliniczne trwają i istnieją dobre powody, by wnosić o jej efektywności. Osocze ozdrowieńców jest wykorzystywane do leczenia chorób zakaźnych od początków XX wieku, szczególnie tam, gdzie ograniczone są inne możliwości terapii. Osocze pomogło w leczeniu pandemii grypy hiszpanki i niedawnej pandemii świńskiej grypy, chociaż dowody z innych niedawnych epidemii koronawirusów (MERS, SARS) czy EVD są mniej definitywne (Verkerke i Maier, 2020).
Uzyskanie rygorystycznych dowodów na skuteczność leczenia osoczem ozdrowieńców w trakcie obecnej pandemii jest trudne, ponieważ lekarze wobec ryzyka śmierci pacjentów podają im osocze na zasadzie tzw. aktu miłosierdzia (compassionate use basis), a wiele szpitali jest nieprzygotowanych na prowadzenie takich badań. Po dopuszczeniu terapii osoczem ozdrowieńców w USA zaprzestano tam testów klinicznych, bo pacjenci stracili powód, by w nich uczestniczyć i ryzykować trafienie do grupy kontrolnej z placebo (Burki, 2020; Ledford, 2020).
Wobec braku grup kontrolnych Joyner et al. (2020) wykorzystali zróżnicowanie nasycenia próbek osocza przeciwciałami w ponad 35 tys. przypadków. Stan pacjentów, którzy otrzymali osocze na wcześniejszym etapie choroby i z większym zagęszczeniem przeciwciał, częściej się poprawiał, a ryzyko śmierci było w ich przypadku mniejsze niż u tych, którzy otrzymali lek później i z mniejszym zagęszczeniem przeciwciał. Podobnie Maor et al. (2020) pokazali, że poprawił się stan 61% pacjentów, którzy otrzymali osocze o większym zagęszczeniu przeciwciał, wobec tylko 37% pacjentów którzy otrzymali o osocze o mniejszym zagęszczeniu przeciwciał. Te badania jednak nie były randomizowane.
Odpowiedź na pytanie o skuteczność leczenia COVID-19 osoczem ozdrowieńców mogą dać duże randomizowane badania kontrolne RECOVERY prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Oksfordzkiego (Ledford, 2020).
Piśmiennictwo:
- Burki, T. K. (2020). Completion of clinical trials in light of COVID-19. The Lancet. Respiratory Medicine.
- Jaworski, P.M., (2020), Bloody Well Pay Them: The case for Voluntary Remunerated Plasma Collections, https://www.adamsmith.org/research/bloody-well-pay-them
- Joyner, M. J., Senefeld, J. W., Klassen, S. A., Mills, J. R., Johnson, P. W., Theel, E. S., ... & Kunze, K. L. (2020). Effect of convalescent plasma on mortality among hospitalized patients with COVID-19: initial three-month experience. medrxiv.
- Kluszczynski, T., Rohr, S., Ernst, R. (2020), Key Economic and Value Considerations for Plasma-Derived Medicinal Products (PDMPs) in Europe, White paper, Vintura, https://www.vintura.com/news/white-paper-key-economic-value-considerations-plasma-derived-medicinal-products-pdmps-europe/
- Ledford, H. (2020). Evidence lags behind excitement over blood plasma as a coronavirus treatment. Nature, 584(7822), 505.
- Maor, Y., Cohen, D., Paran, N., Israely, T., Ezra, V., Axelrod, O., ... & Bazofin, B. M. (2020). Compassionate use of convalescent plasma for treatment of moderate and severe pneumonia in COVID-19 patients and association with IgG antibody levels in donated plasma. EClinicalMedicine, 26, 100525.
- Verkerke, H. P., Maier, C. L. (2020). Towards characterized convalescent plasma for COVID-19: The dose matters. EClinicalMedicine, 26.
