Opracowali: Małgorzata Ściubisz, dr n. med. Jacek Mrukowicz
W przedrejestracyjnych badaniach klinicznych z randomizacją (RCT) z użyciem placebo wykazano, że obie zarejestrowane Unii Europejskiej szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 (Comirnaty [Pfizer/BioNTech] i Spikevax [Moderna]) lub szczepionki wektorowe (Vaxzevria [AstraZeneca] lub Ad26.CoC-2.S [Janssen/Johnson&Johnson]) są skuteczne w zapobieganiu zachorowaniom na COVID-19 u dorosłych, w tym cięższym przypadkom wymagającym hospitalizacji.
Masowe szczepienia przeciwko COVID-19 w wielu krajach (obejmujące różne grupy osób, także chorych przewlekle z immunosupresją, którzy nie brali udziału w RCT) dają szansę na sprawdzenie, w jakim stopniu skuteczność obserwowana w warunkach kontrolowanych w ramach RCT przekłada się na efekt populacyjny programu szczepień podczas kolejnych fal zwiększonej zachorowalności i krążenia nowych wariantów SARS-CoV-2, a także umożliwia – z uwagi na znacznie większą populację objętą obserwacją – precyzyjniejszą ocenę efektu wobec hospitalizacji i zgonów z powodu COVID-19.
W tym celu amerykańskie CDC prowadzą populacyjne badanie obserwacyjne COVID-NET (COVID-2019-Associated Hospitalization Surveillance Network) – prospektywny nadzór nad hospitalizacjami z powodu COVID-19 (potwierdzonej laboratoryjne) u dzieci i dorosłych leczonych w ponad 250 szpitalach na terenie 14 stanów USA, które w swoim rejonie posiadają ściśle zdefiniowaną populację osób objętych opieką. Dzięki temu możliwe jest wyliczenie współczynników zapadalności i porównanie ich w wybranych kohortach osób, gdyż w ramach badania dostępna jest także dokumentacja medyczna chorych, a w 13 stanach dodatkowo dokładne dane dotyczące statusu szczepienia przeciwko COVID-19 (w USA stosuje się szczepionki Comirnaty, Spikevax oraz wektorową Ad26.CoC-2.S).
W okresie od 30 stycznia (miesiąc po rozpoczęciu kampanii szczepień w USA) do końca sierpnia 2021 roku (czyli także w okresie dominacji wariantu Delta SARS-CoV-2) w kolejnych tygodniach analizowano współczynniki hospitalizacji z powodu COVID-19 u zaszczepionych i nieszczepionych przeciwko COVID-19 osób w wieku ≥18 lat (p. ryc. 1 i 2). Stwierdzono, że skumulowane ryzyko hospitalizacji (tzn. w całym okresie obserwacji) z powodu COVID-19 u niezaszczepionych osób dorosłych w porównaniu z osobami w pełni zaszczepionymi było:
- 12-krotnie większe w całej populacji dorosłych;
- 14-krotnie większe w grupie wiekowej 18–49 lat;
- 15-krotnie większe w grupie wiekowej 50–64 lat;
- 9-krotnie większe w grupie w wieku ≥65 lat.
Ryc. 1. Współczynnik hospitalizacji z powodu COVID-19 skorygowany o wiek w zależności od statusu szczepienia przeciwko COVID-19 u osób dorosłych (od 18. rż.) w Stanach Zjednoczonych w kolejnych tygodnia od stycznia do sierpnia 2021 roku (opracowano na podstawie 2. pozycji piśmiennictwa).
Ryc. 2. Współczynnik hospitalizacji z powodu COVID-19 w zależności od statusu szczepienia przeciwko COVID-19 u osób dorosłych wieku 18–49 lat w Stanach Zjednoczonych w kolejnych tygodnia od stycznia do sierpnia 2021 roku (opracowano na podstawie 2. pozycji piśmiennictwa).
Piśmiennictwo:
1. CDC: Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)-Associated Hospitalization Surveillance Network (COVID-NET). www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/covid-data/covid-net/purpose-methods.html (dostęp: 5.11.2021 r.)2. CDC: Rates of laboratory-confirmed COVID-19 hospitalizations by vaccination status. https://covid.cdc.gov/covid-data-tracker/#covidnet-hospitalizations-vaccination (dostęp: 5.11.2021 r.)
