Opracowała lek. Iwona Rywczak
Szczepienie przeciwko odrze charakteryzuje się dużą skutecznością, jednak zachorowania obserwuje się również u osób zaszczepionych 1 lub 2 dawkami szczepionki zawierającej wirusa odry. We francuskim badaniu populacyjnym z retrospektywnym zbieraniem danych oceniono skuteczność rzeczywistą szczepionki przeciwko odrze w zapobieganiu odrze wymagającej hospitalizacji i jej ciężkim powikłaniom, w zależności od statusu szczepienia przeciwko tej chorobie. W badaniu uwzględniono zachorowania na odrę zgłoszone w latach 2006–2019 u osób objętych programem szczepień przeciwko odrze, tj. w wieku ≥2 lat i urodzonych po 1979 roku. Wykluczono zgłoszenia, w których nie podano informacji o przebytych szczepieniach. Odrę wymagającą hospitalizacji, ale bez ciężkich powikłań, zdefiniowano jako chorobę o umiarkowanym przebiegu, dodatkowe wystąpienie ciężkich powikłań kwalifikowało zachorowanie do grupy przypadków o ciężkim przebiegu. Do ciężkich powikłań zaliczono m. in. powikłania neurologiczne (zapalenie mózgu, rdzenia kręgowego, zespół Guillaina i Barrégo), zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, osierdzia, wsierdzia, sepsę, niewydolność nerek, zapalenie wątroby, trzustki, ostrą niewydolność oddechową. Wśród 10 399 zgłoszeń odry, 1996 dotyczyło zachorowań wymagających hospitalizacji, w tym 479 zachorowań z ciężkimi powikłaniami. Zdecydowaną większość chorych stanowiły osoby nieszczepione (9353 osoby), jedną dawkę szczepionki otrzymało 568 osób, a 2 dawki 478 osób.
W analizie porównującej osoby zaszczepione 2 dawkami szczepionki przeciwko odrze z osobami nieszczepionymi stwierdzono:
- mniejsze ryzyko odry o ciężkim przebiegu: o 71% (ryzyko względne skorygowane o czynniki zakłócające [aRR]: 0,29 [95% CI: 0,12–0,72]), gdy ostatnią dawkę szczepionki podano ≤15 lat przed zachorowaniem, oraz o 83% (aRR: 0,17 [95% CI: 0,04–0,70]), gdy od szczepienia upłynęło >15 lat,
- mniejsze ryzyko odry o umiarkowanym przebiegu: o 54% (aRR: 0,46 [95% CI: 0,31–0,69]), gdy ostatnią dawkę szczepionki podano ≤15 lat przed zachorowaniem, oraz o 74% (aRR: 0,26 [95% CI: 0,13–0,51]), gdy od szczepienia upłynęło >15 lat.
W analizie porównującej osoby zaszczepione 1 dawką szczepionki przeciwko odrze z osobami nieszczepionymi stwierdzono:
- mniejsze ryzyko odry o ciężkim przebiegu: o 65% (aRR: 0,35 [95% CI: 0,15–0,81]), gdy szczepienie wykonano 16–25 lat przed zachorowaniem,
- mniejsze ryzyko odry o umiarkowanym przebiegu: o 37% (aRR: 0,63 [95% CI: 0,42–0,96]), gdy szczepienie wykonano do 15 lat przed zachorowaniem.
Podobny trend zaobserwowano w analizie uwzględniającej wyłącznie zgłoszenia odry potwierdzonej laboratoryjnie.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepionka przeciwko odrze zapewnia długotrwałą ochronę przed odrą wymagającą hospitalizacji i z ciężkimi powikłaniami, nawet jeśli szczepienie nie zapobiegło samemu zachorowaniu. Ten efekt jest szczególnie widoczny u osób zaszczepionych 2 dawkami szczepionki.
