Opracowała Małgorzata Ściubisz
W amerykańskim badaniu kliniczno-kontrolnym typu test-negative design oceniono skuteczność rzeczywistą szczepionki przeciwko grypie w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy potwierdzonej laboratoryjnie u dorosłych. Analizą objęto sezon epidemiczny grypy 2018/2019, który rozpoczął się zwiększoną aktywnością wirusa grypy A/H1N1pdm2009, a następnie wirusa grypy A/H3N2. Analizy antygenowe wykazały, że szczepy wirusa grypy A/H1N1 krążące w populacji były dobrze dopasowane do składu antygenowego szczepionki przeciwko grypie przygotowanej na ten sezon epidemiczny, podczas gdy większość krążących szczepów wirusa A/H3N2 różniła się od szczepu, którego antygen był obecny w składzie szczepionki przeciwko grypie.
Wyjściową populację badania stanowili dorośli w wieku ≥18 lat hospitalizowani z powodu ostrej infekcji dróg oddechowych w jednym z 14 szpitali należących do sieci US Hospitalized Adult Influenza Vaccine Effectiveness Network (HAIVEN). Od pacjentów z objawami klinicznymi utrzymującymi się ≤10 dni przed przyjęciem do szpitala wykonano badanie molekularne w kierunku zakażenia wirusem grypy lub innymi wirusami oddechowymi. Skuteczność rzeczywistą szczepionki oceniono w zależności od typu wirusa grypy, który wywołał zachorowanie, i obliczono, porównując odsetek zaszczepionych w grupie przypadków i grupie kontrolnej.
Ostatecznie badaniem objęto 2863 dorosłych (56% kobiet) w wieku ≥18 lat (śr. 63 lata, zakres: 18–102 lat). W analizie skuteczności szczepionki w zapobieganiu hospitalizacjom z powody grypy wywołanej wirusem A/H1N1pdm2009 uwzględniono 2447 osób. Grupę przypadków utworzyło 225 osób, u których potwierdzono zakażenie wirusem grypy A/H1N1pdm2009 (52,4% zaszczepionych), a grupę kontrolną 2222 osoby, u których grypę wykluczono (71,5% zaszczepionych). Ogółem skuteczność rzeczywista szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wywołaną wirusem A/H1N1pdm2009 wymagającą hospitalizacji wyniosła 51% (95% CI: 25–68) i była nieco większa w młodszych grupach wiekowych (18–56 lat) niż w starszych (57–69 lat lub >69 lat). W analizie skuteczności szczepionki w zapobieganiu hospitalizacjom z powody grypy wywołanej wirusem A/H3N2 uwzględniono 2304 dorosłych. Grupę przypadków utworzyło 247 osób, u których potwierdzono zakażenie wirusem grypy A/H3N2 (78,5% zaszczepionych), a grupę kontrolną 2057 osób, u których grypę wykluczono (70,7% zaszczepionych). Wykazano, że szczepionka przeciwko grypie nie zapobiegała zachorowaniom na grypę wywołaną wirusem A/H3N2 wymagającą hospitalizacji – jej skuteczność wyniosła -2% (95% CI: od -65 do 37). Skuteczność szczepionki różniła się w poszczególnych grupach wiekowych, ale w żadnej nie osiągnęła istotności statystycznej. Liczba hospitalizowanych, u których potwierdzono zakażenie wirusem grypy typu B, była zbyt mała, aby oszacować skuteczność szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wywołaną tym typem wirusa wymagającą hospitalizacji.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że w sezonie epidemicznym 2018/2019 szczepienie przeciwko grypie o połowę zmniejszało ryzyko zachorowania dorosłych na potwierdzoną laboratoryjnie grypę wywołaną wirusem A/H1N1 wymagającą hospitalizacji. Szczepionka nie zapobiegała zachorowaniom wywołanym wirusem A/H3N2, gdyż większość szczepów tego wirusa grypy krążących w populacji różniła się od szczepu, którego antygen był obecny w składzie preparatu.
