Opracowała Małgorzata Ściubisz, Redaktor serwisu „Szczepienia”
W większości krajów w Europie sezon epidemiczny grypy 2018/2019 rozpoczął się później niż w poprzednich latach. Aktualny sezon zdominowały zachorowania wywołane przez wirus grypy typu A, głównie podtyp H1N1pdm2009, choć w niektórych krajach obserwuje się jednoczesne krążenie obu podtypów wirusa, tj. H1N1pdm2009 oraz H3N2. Zachorowania wywołane przez wirus grypy typu B stanowią znikomy odsetek.
W jednym z ostatnich numerów czasopisma „Eurosurveillance” opublikowano wyniki analiz dotychczasowej skuteczności aktualnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej w zapobieganiu zachorowaniom wywołanym przez wirus grypy typu A: wieloośrodkowego badania kliniczno-kontrolnego typu test-negative design, w którym wykorzystano dane pochodzące z 9 krajów europejskich (Chorwacji, Francji, Holandii, Hiszpanii, Irlandii, Niemiec, Portugalii, Rumunii, Szwecji) należących do Influenza Monitoring Vaccine Effectiveness (I-MOVE) oraz m.in. dwóch osobnych badań kliniczno-kontrolnych typu test-negative design przeprowadzonych w Danii oraz Wielkiej Brytanii. Ocenę efektywności szczepionki przeprowadzono na poziomie podstawowej i szpitalnej opieki zdrowotnej.
W krajach I-MOVE w okresie od października 2018 roku do stycznia 2019 roku zidentyfikowano łącznie 2079 osób, które zgłosiły się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej z powodu objawów choroby grypopodobnej. Grupę przypadków utworzyło 478 osób (7% szczepionych), u których metodą polimerazowej reakcji łańcuchowej z odwrotną transkryptazą (RT-PCR) potwierdzono obecność wirusa grypy typu A, a grupę kontrolną 1601 osób (10% szczepionych), u których grypę wykluczono. Skuteczność rzeczywistą aktualnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą porady lekarskiej oszacowano w całej badanej populacji na 43% (95% CI: 6-65), a w zapobieganiu zachorowaniom wywołanym przez wirusa grypy A/H1N1pdm2009 na 71% (95% CI: 38–86). Analizy przeprowadzone w Danii oraz Wielkiej Brytanii wskazują, że dotychczasowa skuteczność aktualnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej w zapobieganiu zachorowaniom wymagającym porady lekarskiej wyniosła odpowiednio 38% (95% CI: 29–46) oraz 43% (95% CI: 3–67), a w zapobieganiu zachorowaniom wywołanym przez wirusa grypy typu A/H1N1pdm2009 odpowiednio 55% (95% CI: 41–65) oraz 57% (95 CI: 20–77).
Skuteczność rzeczywistą aktualnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą hospitalizacji w krajach I-MOVE oceniono dla populacji w wieku ≥65 lat. Zidentyfikowano 298 osób hospitalizowanych z powodu zakażenia dróg oddechowych o ciężkim przebiegu. Grupę przypadków utworzyło 67 osób (30% szczepionych), u których metodą RT-PCR potwierdzono obecność wirusa grypy typu A, a grupę kontrolną 231 osób (62% szczepionych), u których grypę wykluczono. Oszacowano, że dotychczasowa skuteczność rzeczywista szczepionki w zapobieganiu grypie o ciężkim przebiegu, wymagającej hospitalizacji wyniosła 38% (95% CI: od -12 do 65), a w zapobieganiu zachorowaniom wywołanym przez wirus grypy A/H1N1pdm2009 wyniosła 29% (95% CI: od -75 do 71), jednak wyniki te nie były statystycznie istotne. Analiza przeprowadzona w Danii wskazuje, że dotychczasowa skuteczność szczepionki przeciwko grypie w zapobieganiu zachorowaniom na grypę o ciężkim przebiegu, wymagającą hospitalizacji ogółem wyniosła 38% (95% CI: 24–49), a u osób w wieku 18–64 lat oraz ≥65 lat odpowiednio 39% (95% CI: 14–57) oraz 34% (95% CI: 16–48).
Autorzy badania zaznaczają, że z uwagi na to, że aktualny sezon epidemiczny grypy rozpoczął się później niż w poprzednich latach, badania przeprowadzono na względnie małej populacji, co przełożyło się na małą precyzję oszacowania dotychczasowej skuteczności szczepionki przeciwko grypie w Europie. Uzyskane wyniki należy potwierdzić w analizach już po zakończeniu sezonu epidemicznego grypy.
