Czy należy stosować profilaktykę antybiotykową u osób z bliskiego kontaktu z chorym na potwierdzoną sepsę meningokokową? Jak postępować w przypadku osoby szczepionej, a jak u osoby nieszczepionej?
Chemioprofilaktyka jest zalecana w każdym przypadku zakażenia meningokokowego (w tym także w przypadku zapalenia spojówek) u wszystkich osób, które miały bliski kontakt z chorym w ciągu 7–14 dni przed zachorowaniem, tj.:
- domowników i osób utrzymujących kontakty intymne z chorym
- śpiących z chorym w tym samym pomieszczeniu
- mających bezpośredni kontakt z wydzielinami chorego, w tym u osób prowadzających resuscytację, intubację i odsysanie.
Zastosowanie profilaktyki jest celowe do 2 tygodni po wystąpieniu zachorowania, ale należy ją rozpocząć jak najszybciej, optymalnie w ciągu 24 godzin od ekspozycji.
Szczepienie nie zwalnia z profilaktyki, ponieważ istnieje 12 grup serologicznych meningokoków, a dostępne szczepionki chronią jedynie przed 5 z nich, tj. A, B, C, Y i W-135. Wprawdzie grupy te są odpowiedzialne za >95% zakażeń, ale bezpośrednio po ekspozycji nie wiadomo, która grupa serologiczna wywołała zakażenie, nie można zatem stwierdzić, czy osoba eksponowana była przeciwko niej szczepiona i czy jest odporna.
W profilaktyce stosuje się:
- cyprofloksacynę – doustnie w jednorazowej dawce 500 mg (u dorosłych)
- ceftriakson (lek z wyboru u ciężarnych) – w jednorazowej dawce domięśniowo: u osób ≥15. roku życia – 250 mg, a u dzieci <15 lat – 125 mg
- ryfampicynę – doustnie co 12 h przez 2 dni (4 dawki): u dorosłych – 600 mg, u dzieci <1. miesiąca życia – 5 mg/kg mc., u dzieci >1. miesiąca życia – 10 mg/kg mc.
- osobom, u których nie można zastosować wymienionych leków, alternatywnie można podać azytromycynę doustnie w jednorazowej dawce: u dorosłych – 500 mg, u dzieci – 10 mg/kg mc.
Piśmiennictwo:
1. Skoczyńska A., Kuch A., Waśko I. i wsp.: Inwazyjna choroba meningokokowa u chorych poniżej 20. roku życia w Polsce w latach 2009–2011. Pediatr. Pol., 2012; 87: 438–4432. European Centre for Disease Prevention and Control. Public health management of sporadic cases of invasive meningococcal disease and their contacts. 2010. www.ecdc.europa.eu/en/publications/publications/1010_gui_meningococcal_guidance.pdf
3. Shefer A., Atkinson W., Friedman C. i wsp.: Immunization of health-care personnel. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60 (RR-07): 1–45