Jaki jest typowy obraz drgawek związanych ze szczepieniem u dzieci?

Jaki jest typowy obraz drgawek związanych ze szczepieniem u dzieci? W jakiej sytuacji dziecko należy skierować na konsultację specjalistyczną w celu wykluczenia innej przyczyny drgawek?

Większość drgawek gorączkowych (ok. 70%) po szczepieniu to drgawki proste, które spełniają następujące kryteria:
– gorączka ≥38°C
– czas trwania <15 min
– brak kolejnych epizodów w tej samej dobie
– napady uogólnione o charakterze toniczno-klonicznym
– brak drgawek w okresie noworodkowym oraz drgawek bez gorączki w wywiadzie
– brak objawów neurologicznych po ustąpieniu napadu.

20–30% epizodów drgawek stanowią drgawki złożone, które spełniają co najmniej jedno z następujących kryteriów:
– czas trwania >15 min
– powtarzają się w tej samej dobie
– występują objawy ogniskowe (4–16%)
– po ustąpieniu drgawek obecne są nieprawidłowe objawy neurologiczne.

Przebieg drgawek gorączkowych związanych ze szczepieniem oraz częstość występowania poszczególnych postaci nie różni się od epizodu drgawek w przebiegu gorączki o innej przyczynie.

Drgawki gorączkowe proste po szczepieniu zwykle nie wymagają dodatkowej diagnostyki (p. tabela). W przypadku drgawek złożonych zaleca się natomiast dodatkowe badania w celu wykluczenia zaburzeń elektrolitowych, hipoglikemii i zakażenia w obrębie układu nerwowego. Wykonuje się również badanie EEG oraz badania neuroobrazowe.

Tabela. Postępowanie diagnostyczne oraz dalsze szczepienia u dzieci z drgawkami po szczepieniua
Rodzaj drgawek	Postępowanie diagnostyczne	Dalsza realizacja szczepień
drgawki gorączkowe proste	brak wskazań do diagnostyki	dalsze szczepienia zgodnie z planem, zamiana szczepionki DTPw na DTPa
drgawki gorączkowe złożone	EEG, badanie obrazowe OUN, badania dodatkowe w celu wykluczenia zaburzeń elektrolitowych, hipoglikemii, innych zaburzeń metabolicznych	dalsze szczepienia zgodnie z planem, zamiana szczepionki DTPw na DTPa
stan padaczkowy	diagnostyka jak w drgawkach złożonych, dodatkowo u dzieci <12. mż. diagnostyka genetyczna w kierunku padaczek uwarunkowanych genetycznie	dalsze szczepienia po konsultacji neurologicznej oraz poradni konsultacyjnej szczepień czas podania szczepionek, zwłaszcza DTP i MMR, zależy od ustalonego rozpoznania oraz leczenia
drgawki bez gorączki	diagnostyka jak w drgawkach złożonych, diagnostyka zespołu Dravet	dalsze szczepienia po konsultacji neurologicznej oraz poradni konsultacyjnej szczepień moment podania szczepionek, zwłaszcza DTP i MMR, zależy od postawionego rozpoznania oraz leczenia
a Opracowano na podstawie 9. pozycji piśmiennictwa. DTPa – bezkomórkowa szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, DTPw – całokomórkowa szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, MMR – szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce

Najszerszej diagnostyki wymagają pacjenci w stanie padaczkowym, za który uznaje się drgawki trwające >30 min lub powtarzające się wielokrotnie w ciągu 30 min przy braku pełnej świadomości między napadami oraz drgawki bez gorączki. Stan ten wymaga pełnej diagnostyki, jak drgawki złożone, oraz poszerzonej diagnostyki neurologicznej obejmującej badania genetyczne w kierunku padaczek uwarunkowanych genetycznie (zwłaszcza u dzieci <12. mż.) oraz zespołu Dravet.²