Szczepienia przeciwko ospie wietrznej w niektórych krajach zostały wprowadzone do programu powszechnych szczepień ochronnych już w latach 90. XX wieku. W innych teoretyczne obawy przed przesunięciem zachorowań na późniejszy wiek oraz ryzykiem półpaśca sprawiły, że wstrzymano się z taką decyzją. Dane pochodzące z krajów realizujących z sukcesem powszechne szczepienia dzieci przeciwko ospie wietrznej świadczą jednak o szeregu korzyści takiego programu, takich jak znaczne zmniejszenie liczby zachorowań, hospitalizacji i zgonów z powodu ospy wietrznej. Co więcej, nie odnotowano zjawisk dotyczących przesunięcia wieku zachorowań na okres dojrzałości lub zwiększenia liczby przypadków ospy wietrznej wrodzonej, czego obawiano się w innych krajach.
W kontekście ryzyka półpaśca związek ze szczepieniem przeciwko ospie wietrznej jest szczególnie intrygujący. Pojawiały się hipotezy zarówno o domniemanym zwiększonym ryzyku półpaśca u osób zaszczepionych, jak i w populacji ogólnej – u osób starszych. Obawiano się, że w związku z rzadszymi kontaktami z dzikim wirusem (w wyniku zmniejszenia liczby zachorowań) osoby dorosłe i starsze nie będą podtrzymywać wystarczająco silnej odporności i częściej będzie dochodzić u nich do ujawnienia półpaśca. Dotychczasowe badania wykazały jednak, że ryzyko półpaśca u osób zaszczepionych przeciwko ospie wietrznej jest mniejsze niż u osób nieszczepionych przeciwko tej chorobie.
Co do ryzyka półpaśca u osób starszych w populacji objętej powszechnymi szczepieniami, to opublikowane dane są niejednoznaczne. W niektórych badaniach zaobserwowano zwiększenie zapadalności w pierwszych latach po wprowadzeniu powszechnych szczepień, a w innych odnotowano zmniejszenie zapadalności. Potrzebne są dalsze badania dotyczące tego zjawiska. Zwiększanie się liczby przypadków półpaśca obserwowano już przed wprowadzaniem szczepień przeciwko ospie wietrznej, a podłoże tego zjawiska może być bardziej skomplikowane. Warto natomiast pamiętać, że dostępne są także szczepionki przeznaczone do profilaktyki półpaśca u osób starszych, które charakteryzują się dobrą skutecznością.
Piśmiennictwo:
1. Varela F.H., Pinto L.A., Scotta M.C.: Global impact of varicella vaccination programs. Hum. Vaccin. Immunother., 2019; 15 (3): 645–6572. Civen R., Marin M., Zhang J. i wsp.: Update on incidence of herpes zoster among children and adolescents after implementation of varicella vaccination, Antelope Valley, CA, 2000 to 2010. Pediatr. Infect. Dis. J., 2016; 35 (10): 1132–1136
3. Tseng H.F., Smith N., Marcy S.M. i wsp.: Incidence of herpes zoster among children vaccinated with Varicella Vaccine in a prepaid health care plan in the United States, 2002–2008. Pediatr. Infect. Dis. J., 2009; 28 (12): 1069–1072
4. Weinmann S., Chun C., Schmid D.S. i wsp.: Incidence and clinical characteristics of herpes zoster among children in the Varicella Vaccine Era, 2005–2009. J. Infect. Dis., 2013; 208 (11): 1859–1868
5. ChPL Zostavax: www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/zostavax-epar-product-information_pl.pdf
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego Shingrix, INN-Herpes zoster vaccine (recombinant, adjuvanted)
7. Gagliardi A.M.Z., Andriolo B.N.G., Torloni M.R., Soares B.G.O.: Vaccines for preventing herpes zoster in older adults. Cochrane Database Syst. Rev., 2019; https://doi.org/10.1002/14651858.CD008858.pub4
