Czy można szczepić przeciwko półpaścowi osobę po kontakcie z chorym na półpasiec lub ospę wietrzną?

Skróty: RZV (recombinant zoster vaccine) – rekombinowana szczepionka przeciwko półpaścowi, VZV (varicella zoster virus) – wirus ospy wietrznej i półpaśca

Szczepienie przeciwko półpaścowi preparatem RZV jest przeznaczone dla osób, które przebyły ospę wietrzną lub zostały zaszczepione przeciwko tej chorobie, czyli miały kontakt z VZV w przeszłości. Pojawiły się zalecenia dotyczące postępowania u osób po kontakcie z wirusem szczepionkowym (p. Jak długo utrzymuje się odporność po szczepieniu przeciwko półpaścowi? – przyp. red.), nie ma natomiast zaleceń omawiających ekspozycję na wirusa dzikiego. Rozważając wskazania do szczepienia lub jego odroczenia po kontakcie z chorym na półpasiec lub ospę wietrzną, należy się zatem zastanowić, jakie jest w ogóle ryzyko ekspozycji na VZV w obu tych przypadkach.

Półpasiec, w porównaniu z ospą wietrzną, jest chorobą dużo mniej zaraźliwą. Do zakażenia osoby podatnej (tzn. takiej, która dotychczas nie miała kontaktu z VZV) może dojść w przypadku bezpośredniego kontaktu z treścią pęcherzyków i wówczas rozwija się u niej ospa wietrzna. Jednak w codziennych sytuacjach, szczególnie jeśli zmiany skórne są zakryte odzieżą, kontakt z wirusem jest raczej niemożliwy i nawet u osób wrażliwych zakażenie jest mało prawdopodobne. Zatem biorąc pod uwagę prawdopodobieństwo ekspozycji na VZV, generalnie nie ma wskazań do opóźnienia szczepienia RZV po kontakcie z chorym na półpasiec.

Nieco inaczej jest jednak w przypadku kontaktu z chorym na ospę wietrzną. Ta choroba jest dużo bardziej zaraźliwa i w dodatku przenosi się drogą powietrzną (szacuje się, że ryzyka zakażenia po kontakcie domowym wynosi >90%). Choć nie ma na to danych naukowych, dużą ekspozycję na VZV (np. długotrwały bliski kontakt domowy, z osobą z bardzo nasiloną osutką w przebiegu ospy wietrznej) można odnieść nieco do sytuacji zaszczepienia preparatem zawierającym „żywe” drobnoustroje. Choć nie ma zaleceń odnośnie do konieczności odroczenia szczepienia RZV po kontakcie z chorym na ospę wietrzną, można rozważyć jego opóźnienie o ≥2 miesiące (analogicznie do zaleceń szczepienia z użyciem RZV po wcześniejszym podaniu „żywej” szczepionki przeciwko półpaścowi.