HPV typów 31 i 45 odpowiada za 10% wszystkich raków szyjki macicy. HPV-45 został zidentyfikowany aż w 10% gruczolakoraków HPV-dodatnich.
Skuteczność szczepionki dwuwalentnej (Cervarix) wobec zmian przedrakowych oraz wirusologicznych punktów końcowych (przewlekłe zakażenie) zbadano w przypadku 12 typów HPV (31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68), których antygeny nie wchodzą w skład szczepionki. Silną ochronę krzyżową w stosunku do wszystkich punktów końcowych (6- i 12-miesięczne przewlekłe zakażenie, CIN2+ lub AIS) w ciągu 3 lat obserwacji wykazano tylko wobec HPV-31. Skuteczność szczepionki wobec złożonego punktu końcowego (6-miesięczne przewlekłe zakażenie lub CIN stopnia 2/3 lub AIS) związanego z poszczególnymi wysoce onkogennymi typami HPV, które nie zostały objęte szczepionką, wykazano natomiast dla HPV-31, -33 i -45. Natomiast w ciągu 4 lat obserwacji skuteczność wobec przewlekłego zakażenia i CIN2+ wykazano dla HPV-31, -33, -45 i -51.
Skuteczność szczepionki czterowalentnej (Silgard) wobec CIN (jakiegokolwiek stopnia) oraz CIN 2/3 lub AIS wywołanym przez 10 onkogennych typów HPV niezawartych w szczepionce (HPV 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59), a strukturalnie związanych z HPV-16 lub -18, oceniano na podstawie łącznych danych dotyczących skuteczności po 3,7 roku obserwacji. Dla złożonych punktów końcowych znamienną skuteczność wykazano tylko dla HPV-31, bez istotnej różnicy dla HPV-45.
W niedawno opublikowanej metaanalizie badań klinicznych obu szczepionek (dwuwalentnej – badanie PATRICIA, czetrowalentnej – badanie FUTURE I/II) stwierdzono, że szczepionka dwuwalentna powoduje wytworzenie skuteczniejszej i szerszej ochrony krzyżowej wobec typów HPV-31, -33 i -45 niż szczepionka czterowalentna. Ochrona krzyżowa wobec przetrwałego zakażenia HPV-31 i -45 wydaje się jednak stopniowo zanikać wraz z upływem czasu po podaniu szczepionki dwuwalentnej. Jednoznaczne wnioski będzie można wyciągnąć po przeprowadzeniu badań z dłuższym okresem obserwacji.
Piśmiennictwo:
1. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Cervarix, Silgard2. Paavonen J., Naud P., Salmerón J. i wsp., for the HPV PATRICIA Study Group: Efficacy of human papillomavirus (HPV)-16/18 AS04-adjuvanted vaccine against cervical infection and pre-cancer caused by oncogenic HPV types (PATRICI A): final analysis of a double-blind, randomised study in young women. Lancet, 2009; 374: 301–314 (p. Med. Prakt. Pediatr. 5/2009, s. 81–86 – przyp. red.)
3. Lehtinen M., Paavonen J., Wheeler C.M. i wsp.: Overall efficacy of HPV 16/18 AS04 adjuvanted vaccine against grade 3 or greater cervical intraepithelial neoplasia: 4 year end of study analysis of the randomised, double blind PATRICIA trial. Lancet Oncology, 2012; 13: 89–99 (p. Dwuwalentna szczepionka przeciwko HPV zmniejszyła ryzyko zaawansowanych zmian przedrakowych szyjki macicy – przyp. red.)
4. Brown D.R., Kjaer S.K., Sigurdsson K. i wsp.: The impact of quadrivalent human papillomavirus (HPV; types 6, 11, 16, and 18) L1 virus-like particle vaccine on infection and disease due to oncogenic nonvaccine HPV types in generally HPV-naive women aged 16–26 years. J. Infect. Dis., 2009; 199: 926–935
5. Malagón T., Drolet M., Boily M.C. i wsp.: Cross-protective efficacy of two human papillomavirus vaccines: a systematic review and meta-analysis. Lancet Infect. Dis., 2012; 12: 781–789 (p. Ochrona krzyżowa po 2- i 4-walentnej szczepionce przeciwko HPV – metaanaliza – przyp. red.)
