Od 1 września 2024 roku poradnie podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) mają możliwość realizacji szczepienia przeciwko HPV również w szkołach podstawowych, w trybie wyjazdowym. Minister Zdrowia opublikował zalecenia dla dyrektorów szkół, poradni POZ i Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych (PSSE) dotyczące realizacji szczepienia przeciwko HPV w ramach programu powszechnych szczepień w szkołach. Poniżej przedstawiamy zalecenia istotne dla poradni POZ. Pełna treść dokumentu dostępna jest na stronie Ministerstwa Zdrowia (Załącznik do zaleceń Ministra Zdrowia dotyczących realizacji szczepień przeciw HPV w ramach powszechnego programu szczepień: https://www.gov.pl/web/zdrowie/dla-swiadczeniodawcow).
1. Założeniem realizacji szczepień w szkołach jest rozszerzenie dostępu do programu przeciwko HPV prowadzonego w ramach POZ, niezależnie od złożonej deklaracji wyboru lekarza POZ przez ucznia oraz podstawy ubezpieczenia dziecka.
2. Szczepienia są dobrowolne. Zgodę na szczepienie w szkole wyraża rodzic (wypełniając i podpisując stosowane oświadczenie, którego wzór został określony przez Ministra Zdrowia [p. Wzór deklaracja przedstawiciela ustawowego dziecka dotycząca szczepienia przeciw HPV w szkole oraz Wzór oświadczenia i zgody przedstawiciela ustawowego dziecka dotyczących szczepienia przeciw HPV w szkole]), a decyzję o szczepieniu podejmuje lekarz POZ na podstawie przeprowadzonego badania kwalifikacyjnego.
3. Wybór przychodni POZ, która przeprowadzi szczepienia na terenie szkoły, uzgodnienie terminów szczepień, organizacja miejsca szczepienia (w porozumieniu z POZ) oraz zebranie Deklaracji przedstawiciela ustawowego dziecka dotyczącej szczepienia przeciw HPV w szkole oraz Oświadczeń i zgód przedstawiciela ustawowego dziecka dotyczących szczepienia przeciw HPV w szkole i przekazanie ich do POZ, a także przekazanie do PSSE informacji o liczbie zebranych deklaracji należy do obowiązków dyrektora szkoły.
4. Rolą kierownika poradni POZ w procesie szczepienia w szkołach jest:
- Potwierdzenie dyrektorowi szkoły gotowości do przeprowadzenia szczepień, zaproponowanie i uzgodnienie terminów ich realizacji.
- Zamówienie szczepionki w PSSE. Informacje dotyczącą liczby złożonych deklaracji oraz rodzajów szczepionek POZ uzyskuje od szkoły po zebraniu dokumentów od opiekunów prawnych dzieci.
- Zapewnienie personelu i dochowanie procedur medycznych dotyczących realizacji szczepień w szkole.
Szczepienia w szkołach realizują zespoły szczepiące, przy czym w skład jednego zespołu wchodzą osoby kwalifikujące i wykonujące szczepienia (lekarz i pielęgniarka).
Zalecenia organizacyjne dla poradni POZ
Zapisy na szczepienie oaz ich realizacja
Za przeprowadzenie szczepień przeciwko HPV w szkole i wyznaczenie terminów szczepień odpowiada kierownik poradni POZ lub osoba upoważniona. Terminy szczepień ustalane są pomiędzy koordynatorem szczepień w szkole, a POZ.
Lekarz kwalifikujący przeprowadza szczepienie u danego dziecka na podstawie otrzymanej podpisanej Deklaracji przedstawiciela ustawowego dziecka dotyczącej szczepienia przeciw HPV w szkole oraz podpisanego Oświadczenia i zgody przedstawiciela ustawowego dziecka dotyczącej szczepienia przeciw HPV w szkole (oba dokumenty rodzic składana każdorazowo przed szczepieniem zarówno pierwszą jak i drugą dawką). Oba dokumenty są dołączane do dokumentacji medycznej przechowywanej przez POZ. POZ wyznacza termin podania drugiej dawki dla zaszczepionych uczniów i decyduje o formie przekazania tej informacji do przedstawiciela ustawowego ucznia.
Do szczepienia przeciw HPV, wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka na świadczenie profilaktyczne (przeprowadzenie szczepienia) złożona na przygotowanym wzorze.
Rodzic nie musi być obecny podczas szczepienia dziecka w szkole. W gestii dyrektora pozostaje decyzja co do obecności rodzica w szkole podczas szczepienia dziecka. Rodzic może upoważnić inną osobę, która podczas szczepienia będzie towarzyszyła dziecku i sprawowała nad nim faktyczną opiekę (opiekun faktyczny). W szkole taką opiekę nad uczniami sprawuje nauczyciel. Podczas składania Deklaracji przedstawiciela ustawowego dziecka dotyczącej szczepienia przeciw HPV w szkole rodzic wyraża zgodę na szczepienie dziecka bez jego obecności w szkole.
Kwalifikacja i wykonanie szczepienia przebiegają zgodnie z ogólnymi zasadami dla szczepień w programie.
Dokumentacja medyczna papierowa i elektroniczna
Dokumentacja medyczna jest przechowywana w sposób zapewniający zachowanie poufności wrażliwych danych osobowych.
Wypełnione formularze: „Deklaracja przedstawiciela ustawowego dziecka dotycząca szczepienia przeciw HPV w szkole” oraz „Oświadczenie i zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka dotycząca szczepienia przeciw HPV w szkole” są przekazywane lekarzowi (osobie kwalifikującej do szczepienia) najpóźniej w dniu szczepienia. Do przeprowadzenia szczepienia w szkole nie jest wymagana dodatkowa dokumentacja medyczna dostarczana przez opiekunów prawnych (np. kserokopia karty uodpornienia).
Dokumentowanie szczepień w e-Karcie Szczepień
Wpisu do e-Karty Szczepień dokonują osoby uprawnione. Jest on potwierdzeniem kwalifikacji i wykonania szczepienia przeciw HPV – można skorzystać też z opcji „zarejestruj szczepienie z kwalifikacją”.
Wpis do e-Karty Szczepień wymaga podania ICD-9 – kod 99.559 szczepienie przeciwko HPV z zaznaczeniem finansowania „Publiczne – szczepienie w szkole”.
Uwaga! Od 1 października 2023 roku osoby przeprowadzające zalecane szczepienie ochronne są zobowiązane do zaraportowania wykonanego szczepienia wraz z kwalifikacją w e-Karcie Szczepień. Obowiązek raportowania wszystkich szczepień zalecanych, wykonywanych u dzieci jak i osób dorosłych wynika z art. 19 ust. 7 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2024 r. poz. 924).
Zamawianie szczepionki
Do otrzymania szczepionki do realizacji programu powszechnych szczepień przeciwko HPV na rzecz ich wykonania w szkole uprawnione są wszystkie podmioty POZ, które realizują szczepienia ochronne zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2024 r. poz. 924) i które w porozumieniu ze szkołą uzgodniły współpracę w tym zakresie.
Uwaga! Koordynatorzy szczepień w szkołach przekazują do właściwej miejscowo PSSE oraz POZ informację o łącznej liczbie podpisanych ww. deklaracji, ze wskazaniem liczby preparatów zadeklarowanych do podania.
Zasady składania zapotrzebowania na szczepionkę
Zapotrzebowanie składane jest do PSSE właściwej dla danego podmiotu leczniczego, na zasadach przyjętych dla szczepień obowiązkowych.
Obie szczepionki należy zamawiać pod bieżące potrzeby z uwzględnieniem wskazania ich nazwy, liczby i dawki, na którą są przeznaczone (pierwsza lub druga dawka) z informacją o uzgodnieniu ze szkołą wykonywania szczepień wśród uczniów na jej terenie.
Informację o planowanej liczbie osób do szczepienia oraz o liczbie niezbędnych szczepionek POZ otrzymuje od koordynatora szczepień w szkole.
Realizacja zapotrzebowania przez PSSE
PSSE wydają do realizacji obie dostępne szczepionki, zgodnie ze złożonym zapotrzebowaniem przez podmioty POZ.
Przechowywanie i transport szczepionek do szkół
Szczepionki przechowuje się według zaleceń producentów dotyczących transportu i przechowywania produktów immunologicznych, w tym również szczepionek, zapewniając temperaturę 2–8°C, jako warunek zachowania ich trwałości oraz skuteczności (jeśli produkt wymaga innych temperatur to muszą być zapewnione warunki przechowania zgodnie z ChPL).
Szczepionki są transportowane i przechowywane z zachowaniem łańcucha chłodniczego, który oznacza środki techniczne i rozwiązania organizacyjne służące utrzymaniu oraz monitorowaniu, zgodnych z zaleceniami wytwórcy warunków przechowywania, transportu i dystrybucji produktów immunologicznych w rozumieniu przepisów ustawy Prawo farmaceutyczne, w celu zachowania ich trwałości i zapobieżenia zmniejszeniu ich skuteczności.
Rozliczenie szczepień przez POZ
Warunkiem rozliczenia podania szczepionki przeciw HPV w ramach powszechnego programu szczepień w szkole są:
1) Kwalifikacja do szczepienia na terenie szkoły ucznia danej szkoły przez osobę uprawnioną zgodnie z przepisami.
2) Wykonanie szczepienia na terenie szkoły u ucznia danej szkoły przez osobę uprawnioną zgodnie z przepisami.
3) Dokonanie wpisu w e-Karcie Szczepień potwierdzającego kwalifikację do szczepienia.
4) Dokonanie przez personel uprawniony wpisu w e-Karcie Szczepień potwierdzającego podanie szczepionki (ICD-9 – kod 99.559 szczepienie przeciw HPV) z zaznaczeniem finansowania: „Publiczne – szczepienie w szkole”.
Koszt usługi „Wykonanie zalecanego szczepienia przeciw HPV w szkole”
Wykonie szczepienia przeciwko HPV w placówce szkolnej wynosi 82,92 zł. Warunki rozliczenia zgodnie z zarządzeniem nr 79/2022/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna (p. www.nfz.gov.pl/zarzadzenia-prezesa/zarzadzenia-prezesa-nfz/zarzadzenie-nr-792022dsoz,7537.html).
Uwaga! Rozliczeniu nie podlegają świadczenia z wykorzystaniem szczepionki pochodzącej z innego źródła lub wykonane poza terenem szkoły, lub u dziecka nie będącego uczniem danej szkoły.
Szczepienia w szkole są realizowane niezależnie od złożonej deklaracji wyboru lekarza POZ. W przypadku drugiej dawki szczepienia, pacjent ma prawo wykonać świadczenie w terminie wskazanym przez świadczeniodawcę wykonującego szczepienia w szkole, jak i we własnym POZ lub innym dowolnym uprawnionym POZ na terenie kraju.
Świadczenie szczepienia realizowanego przez podmiot POZ w ramach programu jest usługą kompleksową zawierającą kwalifikację i podanie szczepionki.
Rozliczeniu podlegają również świadczenia, których realizacja ogranicza się do podania drugiej dawki szczepionki, w przypadku kontynuacji schematu, u osób do tego uprawnionych.
Uprawnienie do rozliczenia za podanie każdej dawki posiada placówka POZ, która zrealizowała dane szczepienie. Za organizację szczepień przeciw HPV odpowiada kierownik placówki lub osoba upoważniona.
Podstawowe wymogi do realizacji szczepień w szkołach
W pomieszczeniach, w których będą wykonywane szczepienia powinny zostać wyodrębnione stanowiska:
a) punkt badań,
b) stanowisko szczepień,
c) miejsca do oczekiwania dla osób przed szczepieniem i po jego wykonaniu.
Punkt badań i stanowisko szczepień powinny być oddzielone przynajmniej parawanem. Personel POZ zapewnia bezpieczeństwo procesu wykonywanych szczepień i podawania szczepionki.
