European Centre for Disease Prevention and Control. Mumps. In: ECDC. Annual epidemiological report for 2022. Stockholm: ECDC; 2024.
European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) opublikowało raport dotyczący zachorowań na świnkę w krajach Unii Europejskiej (UE) w 2022 roku. Jakie są najważniejsze wnioski z raportu?
W 2022 roku w krajach UE zgłoszono łącznie 2593 zachorowania na świnkę (zapadalność wyniosła 0,7/100 000 i była nieznacznie większa niż w 2021 r. [0,4/100 000]), w tym 1089 (42%) potwierdzonych. Pozostałe zaklasyfikowano jako przypadki prawdopodobne (14%) lub możliwe (44%). Podobnie jak w 2021 roku, 68% wszystkich przypadków odnotowano w 3 krajach UE – we Włoszech, Polsce i w Hiszpanii. Zwrócono jednak uwagę, że wszystkie zachorowania zgłoszone w Polsce (922) spełniają definicję przypadku możliwego (każda osoba spełniająca kryteria kliniczne: gorączka i nagłe wystąpienie obrzęku ślinianek przyusznych lub innych).
Największą zapadalność na świnkę odnotowano w populacji dzieci w wieku 1–4 lat (4,2/100 000) oraz 5–9 lat (3,9/100 000). Biorąc pod uwagę bezwzględną liczbę przypadków, najwięcej zachorowań odnotowano w populacji dzieci w wieku 5–9 lat (27%) oraz dzieci w wieku 1–4 lat (23%) oraz dorosłych w wieku ≥30 lat (23%). W porównaniu z poprzednimi latami odnotowano dalsze przesunięcie zachorowań na młodsze grupy wiekowe – w 2022 roku mediana wieku chorych na świnkę wyniosła 10 lat, natomiast w poprzednich latach wynosiła 13–21 lat.
Dane kliniczne znane były dla 29% zgłoszonych zachorowań na świnkę, nie odnotowano żadnego przypadku śmiertelnego. Hospitalizacji wymagało 9% chorych. Powikłania świnki dotyczyły głównie dorosłych w wieku ≥30 lat (61% wszystkich odnotowanych powikłań) i obejmowały: zapalenie jąder (8 przypadków), zapalenie trzustki (8 przypadków), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (5 przypadków) oraz 9 przypadków powikłań zaklasyfikowanych jako „inne nieokreślone”.
Informacje o statusie szczepienia przeciwko śwince znane były dla 1856 zgłoszonych przypadków (72%). Osoby nieszczepione odpowiadały za 447 zachorowań (24%), osoby zaszczepione 1 dawką za 411 zachorowań (22%), natomiast 2 dawkami za 506 zachorowania (27%). Odnotowano również 7 zachorowań u osób, które otrzymały ≥3 dawki szczepionki przeciwko śwince (MMR). Wśród osób nieszczepionych dominowały zachorowania u dorosłych w wieku ≥30 lat (71% przypadków) i dzieci w wieku <12 miesięcy (czyli zbyt młodych na szczepienie [25%]). Z kolei wśród zaszczepionych w pełnym schemacie (2 dawki MMR) chorowały głównie dzieci w wieku 5–9 lat (39% przypadków) i 10–14 lat (29%).
Ogółem wyszczepialność pierwszą i drugą dawką szczepionki zawierającej wirus świnki (MMR) wyniosła odpowiednio 92% i 90%. Oznacza to, że w wielu krajach UE/EOG wyszczepialność drugą dawką MMR jest mniejsza niż zalecana dla przerwania transmisji wirusa odry w populacji. W 2022 roku tylko 4 kraje osiągnęły wskaźnik wyszczepialności 2 dawkami MMR wynoszący ≥95% (Polska, Słowacja, Węgry i Portugalia).
ECDC zwróciło uwagę, że 37% zachorowań na świnkę zgłoszonych w latach 2017–2022 w krajach UE dotyczyła osób zaszczepionych 2 dawkami MMR, głównie nastolatków i młodych dorosłych w wieku 10–29 lat. Nadal notuje się ogniska tej choroby, zwykle w populacjach nastolatków lub młodych dorosłych, w których dochodzi do bliskiego kontaktu (wyższe uczelnie, szkoły z internatem, koszary wojskowe), również w Europie. Może to wynikać z działania kilku czynników: niepełnej ochrony przed świnką po podaniu 2 dawek MMR, zmniejszania się skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na świnkę wraz z upływem czasu (p. https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/odraswinkarozyczka/143409,skutecznosc-szczepienia-przeciwko-swince), ale również intensywnych kontaktów społecznych, które ułatwiają przenoszenie wirusa. Znaczenie może mieć też rozbieżność między genotypem szczepionkowego wirusa świnki a genotypami dzikiego wirusa świnki krążącego w populacji.
