Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych (FKSO) to państwowy fundusz celowy powołany 27 stycznia 2022 roku na podstawie nowelizacji ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Z FKSO wypłacane są świadczenia pieniężne za wystąpienie ciężkich niepożądanych odpoczynków poszczepiennych (NOP). W pierwszym roku działalności FKSO obejmował tylko szczepienia przeciwko COVID-19. Dysponentem FKSO jest Rzecznik Praw Pacjenta (RzPP), który podsumował opublikował pierwszy rok działalności Funduszu.
W 2022 roku do RzPP wpłynęło 1426 wniosków o przyznanie świadczenia kompensacyjnego za NOP po szczepieniu przeciwko COVID-19. Rzecznik wszczął 893 postępowania w sprawie przyznania świadczenia i aż 758 z nich zakończył przed końcem roku. Natomiast odmawiał wszczęcia postępowania, gdy wniosek wniosła osoba nieuprawniona lub gdy wniosek nie spełniał podstawowych wymogów formalnych. Łącznie RzPP rozpatrzył 1244 sprawy, czyli 87,3% wszystkich wniosków. Do rozpatrzenia w 2023 roku pozostały zatem 182 sprawy z roku ubiegłego.
Łącznie wydano 758 decyzji, a co czwarta była pozytywna (187). W każdym postępowaniu opinię na podstawie zgromadzonej dokumentacji wydał Zespół do spraw świadczeń, który składa się z lekarzy specjalistów z różnych dziedzin medycyny.
Pozytywne decyzje dotyczyły wystąpienia: wstrząsu anafilaktycznego (92 przypadki), zespołu Guillaina i Barrégo (26 przypadków), zapalenia mięśnia sercowego lub osierdzia (14 przypadków), zakrzepicy z małopłytkowością (10 przypadków), zakrzepicy naczyń żylnych mózgu lub zatok opony twardej (8 przypadków), małopłytkowości immunologicznej (6 przypadków).
W sprawach dotyczących wstrząsu anafilaktycznego wysokość wypłaconych świadczeń wynosiła 3000–15 000 zł, a średnia wysokość świadczenia to 5146 zł. W przypadku pozostałych działań niepożądanych świadczenia wyniosły od 10 000 do 100 000 zł, a średnia kwota to 33 990 zł. Maksymalna kwota w wysokości 100 000 zł przyznano 5 osobom. Łączna wysokość przyznanych świadczeń wyniosła 3 702 447,82 zł.
Niemal 90% decyzji o przyznaniu świadczenia dotyczyła osób w wieku 18–70 lat. Osób >70. roku życia dotyczyły tylko 4 sprawy zakończone przyznaniem świadczenia. W przypadku dzieci do 11. roku życia złożono 5 wniosków o przyznanie świadczenia, ale żadnego z nich nie rozpatrzono pozytywnie. Z kolei w grupie wiekowej 12–17 lat RzPP wydał 16 pozytywnych decyzji – dotyczyły przypadków wstrząsu anafilaktycznego, zapalenia mięśnia sercowego, limfadenopatii oraz porażenia nerwu twarzowego.
Zgodnie z przepisami RzPP rozpatruje wnioski o świadczenia, które dotyczą NOP swoistych dla każdej szczepionki i wymienionych w Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) każdej z nich. Europejska Agencja Leków prowadzi nadzór nad bezpieczeństwem szczepionek i w razie potrzeby uzupełnia ChPL. Jeśli w przyszłości ChPL któregoś z preparatów zostanie uzupełniony o nowe zdarzenie niepożądane, Rzecznik będzie mógł powrócić do już rozpatrzonych spraw, które dotyczyły tego zdarzenia i zmienić swoją decyzję. Z kolei osoby, które nie złożyły wcześniej wniosku, będą mogły w takim przypadku zrobić to w ciągu roku od dodania zdarzenia do ChPL.
