Twórcy technologii mRNA otrzymali Nagrodę Laskera, zwaną amerykańskim Noblem, i są jednymi z kandydatów do najbardziej prestiżowego wyróżnienia w nauce, jakim jest Nagroda Nobla. W poniedziałek, 4 października br., Komitet Noblowski ogłosi laureatów tej nagrody w dziedzinie fizjologii i medycyny.
Nagroda Fundacji Alberta i Mary Lasker to najbardziej prestiżowe wyróżnienie w medycynie, poza Nagrodą Nobla. Dlatego nazywana jest też przedsionkiem Nobla, do tej pory prawie 80 jej laureatów zdobyło później Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.
Przed tygodniem, 24 września br., Nagrodę Laskera otrzymała dr Katalina Kariko, biochemiczka z firmy BioNTech oraz prof. Drew Weissman, zajmujący się badaniami nad szczepionkami w Perelman School of Medicine na Uniwersytecie Pensylwanii w Stanach Zjednoczonych. Przyznano ją za opracowanie technologii mRNA, którą wykorzystano w opracowaniu szczepionki przeciwko COVID-19.
Badacze ci przełomowego odkrycia dokonali w 2005 roku, gdy na łamach czasopisma „Immunity” ukazała się publikacja o uzyskaniu stabilnego mRNA kodującego określone białko, tzn. zawierającego instrukcję, na podstawie której komórka wytwarza odpowiednie białko. Kluczowe było uzyskanie trwałego mRNA, które po przeniknięciu do komórki nie ulega rozpadowi. Bo tylko wtedy może ono wykonać swoje zadanie, czyli uruchomienie produkcji potrzebnego białka.
W przypadku szczepionki mRNA tym białkiem jest tzw. białko szczytowe SARS-CoV-2 wywołujące reakcję odpornościową organizmu. Dzięki temu w szybkim tempie udało się opracować skuteczny preparat, który w znacznym stopniu przyczynił się do kontroli pandemii.
Publikacja dr Kataliny Kariko i prof. Drew Weissmana początkowo nie wywołała większego zainteresowania, nie została nawet przyjęta do publikacji w innych czasopismach specjalistycznych. Wtedy jeszcze nie doceniano technologii mRNA, próbowano ją wykorzystać do opracowania terapii w leczeniu nowotworów, bez większego powodzenia. Obecnie prowadzonych jest wiele prób zastosowania jej do leczenia różnych chorób, w tym przede wszystkim nowotworowych.
– To zupełnie nowy rodzaj terapii, która zostanie z nami również i po pandemii” – powiedział PAP prof. Jacek Jemielity, chemik z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego. Razem ze swoim zespołem od 20 lat prowadzi on badania nad terapeutycznym wykorzystaniem mRNA. Twierdzi, że jest zafascynowany tą technologią, gdyż ma ona ogromny potencjał terapeutyczny.
Nagroda Laskera przyznawana jest żyjącym badaczom od 1946 roku przez fundację założoną przez pioniera nowoczesnej reklamy Alberta Laskera i aktywistkę w dziedzinie badań medycznych Mary Goddard Lasker. Przyznawana jest co roku pod koniec września, tuż przed ogłoszeniem laureatów Nagrody Nobla. Z wyróżnieniem tym wiąże się premia pieniężna w wysokości 250 000 USD.
