W Niemczech 7-walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom (PCV-7) pojawiła się na rynku w 2001 roku. Początkowo niemiecki komitet do spraw szczepień – Ständige Impfkommission (STIKO) – zalecał szczepienie przeciwko pneumokokom jedynie dzieciom narażonym na zwiększone ryzyko inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP), jednak od 2006 roku zalecono szczepienie wszystkich dzieci, zgodnie ze schematem 3+1 (3-dawkowe szczepienie pierwotne i 1 dawka uzupełniająca). Szczepienia realizowano szczepionką 7-walentą do 2009 roku, tj. do czasu wprowadzenia szczepionek 10-walentnej i 13-walentnej (PCV-13). Koszty szczepień przeciwko pneumokokom były w pełni refundowane, a wybór szczepionki zależał od lekarza i rodziców. Obecnie większość dzieci jest szczepiona preparatem 13-walentnym. Wskaźnik wyszczepialności wśród dzieci do 2. roku życia mieści się w zakresie 80–85%.
Naukowcy z Robert Koch Institut i Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule Aachen przeprowadzili badanie metodą kohorty pośredniej oceniające skuteczność rzeczywistą PCV-13 i PCV-7 w zapobieganiu IChP u dzieci do 2. roku życia. W badaniu uwzględniono wyłącznie dzieci, które zachorowały na IChP, przy czym grupę przypadków stanowiły dzieci, u których wykryto zakażenie typem pneumokoka uwzględnionym w szczepionce, a grupę kontrolną dzieci, u których chorobę wywołał typ „nieszczepionkowy”.
Od lipca 2006 roku do czerwca 2015 roku zarejestrowano 921 przypadków IChP. Pełne informacje o przebytym szczepieniu przeciwko pneumokokom dostępne były dla 618 (67,1%) dzieci – w tej grupie szczepienie otrzymało 379 dzieci. Skuteczność rzeczywista PCV-7 w zapobieganiu IChP wywołanej przez typy uwzględnione w szczepionce oraz typ 6A wyniosła: 80% (95% CI: 63–89) dla co najmniej 1 dawki szczepionki, 97% (89–100) dla 3 dawek (szczepienie pierwotne) i 95% (57–100) dla pełnego schematu (szczepienie pierwotne i uzupełniające). W przypadku PCV-13 skuteczność rzeczywistą w zapobieganiu IChP wywołanej przez „typy szczepionkowe” oszacowano na odpowiednio 86% (74–93), 85% (62–94) i 91% (61–99). Biorąc pod uwagę typy serologiczne uwzględnione wyłącznie w PCV-13 wartości te wyniosły odpowiednio 82% (66–91), 80% (46–93) i 90% (54–98).
Swoista dla danego typu skuteczność rzeczywista co najmniej 1dawki PCV-13 była duża dla typu 1 (83% [15–97]), typu 3 (74% [2–93]), 7F (84% [18–98]) i 19A (77% [47–90]), jednak obliczenia te oparto na stosunkowo małej liczbie przypadków.
Autorzy stwierdzili, że jedynie 39,5% dzieci, które zachorowały na IChP, otrzymało pierwszą dawkę PCV-7 zgodnie z zaleceniami dla wieku. Dla drugiej i trzeciej dawki wartości te wyniosły odpowiednio 32,9 i 22%, a dla dawki uzupełniającej 63,6%. W przypadku szczepionki 13-walentnej odsetki te były nieco większe – 43,8%, 33,5%, 26,3% i 74,3%. Wśród 90 dzieci, które zachorowały na IChP wywołaną przez typ pneumokoka objęty PCV-7, 73 nie było szczepionych, 15 otrzymało mniejszą od zalecanej liczbę dawek szczepionki i tylko 2 otrzymało przewidzianą dla swojego wieku liczbę dawek PCV-7. Natomiast w przypadku 82 zachorowań spowodowanych przez typy uwzględnione w PCV-13, odnotowanych już po pojawieniu się na rynku PCV-13, 56 dotyczyło dzieci nieszczepionych, 22 niekompletnie zaszczepionych i 4 dzieci zaszczepionych zgodnie z zaleceniami dla wieku.
W podsumowaniu autorzy napisali, że zebrane przez nich dane wskazują na dużą skuteczność rzeczywistą ocenianych szczepionek przeciwko pneumokokom stosowanych w schemacie 3+1. Typowo swoista skuteczność była duża zarówno dla typów pneumokoka uwzględnionych w PCV-7 i PCV-13, jak i dla typów serologicznych objętych wyłącznie szczepionką 13-walentą. Większość zachorowań na IChP wywołaną przez typy „szczepionkowe” odnotowano u dzieci nieszczepionych lub niekompletnie zaszczepionych. Być może dzięki przestrzeganiu zaleceń dotyczących terminów podawania poszczególnych dawek szczepionek większości tych zachorowań udałoby się uniknąć.
