W Kanadzie przed wprowadzeniem programu szczepień przeciwko rotawirusom (RV) zakażenia tymi wirusami były częstą przyczyną ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego u dzieci (do 40% przypadków). W sierpniu 2011 roku w prowincji Ontario rozpoczęto powszechne szczepienia niemowląt przeciwko RV. Na podstawie danych o dystrybucji szczepionek oszacowano, że wskaźnik wyszczepialności kształtował się na poziomie około 80%. Program szczepień przeciwko RV stopniowo rozszerzano na kolejne regiony kraju i do marca 2016 roku wprowadzono go w 10 z 13 prowincji i terytoriów Kanady.
W czasopiśmie „PLoS ONE” opublikowano wyniki populacyjnego badania kohortowego z retrospektywnym zbieraniem danych oceniającego wpływ powszechnych szczepień przeciwko RV na częstość wizyt na oddziałach pomocy doraźnej i hospitalizacji z powodu biegunki RV oraz ostrej biegunki, niezależnie od jej etiologii. Porównano dwa okresy – przed realizacją programu szczepień (1 sierpnia 2005 r.–31 lipca 2011 r.) i po jego wprowadzeniu (1 sierpnia 2011 r.–31 marca 2013 r.). W analizie wykorzystano dane z systemu refundacji świadczeń zdrowotnych Ontario Health Insurance Plan oraz z rejestrów hospitalizacji i wizyt ambulatoryjnych.
W okresie prowadzenia powszechnych szczepień przeciwko RV największą redukcję wskaźników hospitalizacji z powodu biegunki RV (79%) stwierdzono u niemowląt. U dzieci w 2. roku życia wskaźnik ten zmniejszył się o 73%. Statystycznie istotne zmniejszenie częstości hospitalizacji zaobserwowano również u dzieci >2. roku życia i młodzieży do ukończenia 19. roku życia. Biorąc pod uwagę hospitalizacje z powodu jakiejkolwiek ostrej biegunki stwierdzono zmniejszenie częstości hospitalizacji we wszystkich grupach wiekowych, w tym u osób >65. roku życia. Redukcja ta mieściła się w zakresie 20–38%.
Wprowadzenie szczepień przeciwko RV wiązało się również ze znacznym, 68% zmniejszeniem częstości wizyt na oddziałach pomocy doraźnej z powodu biegunki RV w całej populacji prowincji Ontario. Statystycznie istotne wyniki uzyskano w grupach wiekowych 12–23 miesięcy, 3–4 lat i 5–19 lat. W przypadku ostrej biegunki niezależnie od etiologii efekt był wyraźnie mniejszy – w całej analizowanej populacji częstość wizyt zmniejszyła się o 10%. U dzieci w wieku 24–35 miesięcy i 3–4 lat stwierdzono zmniejszenie częstości wizyt odpowiednio o 18 i 19%, w pozostałych grupach wiekowych obliczone wartości nie osiągnęły istotności statystycznej.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że program szczepień przeciwko RV przyczynił się do ograniczenia częstości hospitalizacji i wizyt na oddziałach pomocy doraźnej z powodu biegunki RV oraz ostrej biegunki niezależnie od jej etiologii.
– Najbardziej interesującą obserwacją w naszym badaniu było zmniejszenie wskaźnika hospitalizacji z powodu ostrej biegunki we wszystkich grupach wiekowych, również u dorosłych >65. roku życia, u których częstość hospitalizacji po wprowadzeniu programu szczepień zmniejszyła się o 20% – stwierdziła dr Sarah Wilson (Public Health Ontario, University of Toronto), główna autorka badania. – To bardzo ciekawe, ponieważ pokazuje zakres odporności zbiorowiskowej wytworzonej dzięki programowi szczepień.
– Każdy, kto kiedykolwiek opiekował się dzieckiem z ostrą biegunką, wie, jak uciążliwa jest to choroba i jak łatwo przenosi się na rodzeństwo, rodziców i innych opiekunów – dodała dr Wilson. – Nasz artykuł jest kolejnym badaniem potwierdzającym skuteczność rzeczywistą szczepionek przeciwko RV, a przy dużym odsetku zaszczepionych można uzyskać znacznie zmniejszenie częstości hospitalizacji z powodu ostrej biegunki, co może być widoczne również u dzieci i dorosłych, którzy nie mogą być szczepieni ze względu na wiek.
