Oporność Streptococcus pneumoniae na antybiotyki utrudnia leczenie choroby pneumokokowej, wiąże się z gorszym rokowaniem i zwiększeniem kosztów opieki zdrowotnej. Według raportu Centers for Disease Control and Prevention (CDC) z 2013 roku, w Stanach Zjednoczonych pneumokoki oporne na antybiotyki przyczyniły się w skali rocznej do 19 000 dodatkowych hospitalizacji, 7000 zgonów oraz dodatkowych kosztów leczenia wynoszących 96 milionów dolarów.
Niektóre typy S. pneumoniae uwzględnione w 7-walentnej skoniugowanej szczepionce przeciwko pneumokokom (PCV-7) mogą wykazywać zmniejszoną wrażliwość na antybiotyki, dlatego wprowadzenie PCV-7 do programu szczepień zmniejszyło zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP) wywołaną przez takie pneumokoki. Obserwowano jednak wzrost częstości zakażeń wywołanych przez typ 19A, którego antygen nie jest obecny w PCV-7. Od 1998 roku do 2008 roku zapadalność na IChP wywołaną przez typ 19A oporny na penicylinę zwiększyła się z 0,04 do 4,3/100 000 dzieci do 5. roku życia, a u osób >65. roku życia z 0,1 na 2,0/100 000. W 2010 roku w amerykańskim programie szczepień PCV-7 zastąpiono preparatem 13-walentnym (PCV-13).
W czasopiśmie „Clinical Infectious Diseases” opublikowano wyniki badania oceniającego zapadalność na IChP spowodowaną przez pneumokoki o średniej wrażliwości lub oporne na co najmniej 1 klasę antybiotyków po wprowadzeniu PCV-13 do programu szczepień. W badaniu wykorzystano dane z lat 2005–2013 z aktywnego systemu nadzoru epidemiologicznego utworzonego przez CDC – Active Bacterial Core surveillance (ABCs). Zebrano je w 10 stanach – w 3 nadzór obejmował cały stan, a w pozostałych 7 wybrane hrabstwa. Cała populacja objęta tym nadzorem epidemiologicznym liczyła około 31 milionów osób.
Ogólna zapadalność na IChP wywołaną przez pneumokoki o zmniejszonej wrażliwości na antybiotyki uwzględnione w PCV-13, lecz nie w PCV-7, zmniejszyła się z 6,7/100 000 w 2009 roku do 2,2/100000 w 2013 roku – ta redukcja wynikała głównie z rzadszym wykrywaniem zakażeń typem 19A. U dzieci do 5. roku życia zapadalność zmniejszyła się 6,5 do 0,5/100 000, a u osób >65. roku życia z 4,4 do 1,4/100 000. Stwierdzono również znaczne zmniejszenie zapadalności na IChP wywołaną przez pneumokoki wielolekooporne (tj. średnio wrażliwe lub niewrażliwe na ≥3 klasy antybiotyków) – z 5,2 do 0,8/100 000 u dzieci do 5. roku życia i z 4,2 do 1,8/100 000 w grupie wiekowej ≥65 lat. Mniejsze redukcje zapadalności zaobserwowano u osób w wieku 5–17 lat i 18–49 lat.
Biorąc pod uwagę zachorowania wywołane przez pneumokoki oporne na antybiotyki uwzględnione wyłącznie w składzie PCV-13, obliczono, że dzięki wprowadzeniu powszechnych szczepień dzieci PCV-13 udało się uniknąć 1636 zachorowań na IChP wywołaną przez takie typy pneumokoka u dzieci do 5. roku życia i 1327 zachorowań w grupie wiekowej ≥65 lat.
W przypadku typów pneumokoka nieuwzględnionych w składzie PCV-13 zapadalność na IChP zwiększyła się 2,5 do 3,1/100 000 u dzieci do 5. roku życia, a u dorosłych >65. roku życia z 6,4 do 7,3/100 000. W 2013 roku najczęściej wykrywanymi typami „nieszczepionkowymi” o zmniejszonej wrażliwości na antybiotyki były typy 35B (16,2%), 33F (15,5%), 22F (12,3%) i 15A (11,7%).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że wprowadzenie powszechnych szczepień dzieci PCV-13 wiązało się ze zmniejszeniem zapadalności na IChP wywołaną przez pneumokoki o zmniejszonej wrażliwości na antybiotyki w różnych grupach wiekowych. Podkreślili również konieczność prowadzenia stałego nadzoru epidemiologicznego nad zachorowaniami spowodowanymi przez pneumokoki nieuwzględnione w składzie stosowanej szczepionki.
