Omdlenie definiuje się jako przemijającą utratę przytomności (transient loss of consciousness – TLOC) z powodu hipoperfuzji ośrodkowego układu nerwowego (OUN) charakteryzującą się szybkim początkiem, krótkim czasem trwania oraz samoistnym całkowitym powrotem do stanu przytomności (p. Ile może trwać utrata przytomności u dziecka, aby można było uznać taki epizod za omdlenie, a kiedy należy podejrzewać inną przyczynę? – przyp. red.). We wstępnym odróżnieniu łagodnego omdlenia odruchowego od innych poważniejszych przyczyn podstawowe znaczenie ma dokładny wywiad osobisty i rodzinny (tab. 1) oraz standardowy elektrokardiogram (EKG [tab. 2]). U dziecka zgłaszającego się do lekarza po omdleniu należy w pierwszej kolejności odpowiedzieć na 4 pytania (ryc.):
1) Czy był to epizod TLOC?
2) Jeżeli była to TLOC, to czy miała ona charakter omdlenia, czy nie?
3) Czy u pacjenta z podejrzeniem omdlenia występuje wada lub inna choroba serca?
4) Czy dostępne dane wskazują na zwiększone ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego lub zgonu?
Epizod TLOC jest prawdopodobnie omdleniem, jeśli spełnione są oba z wymienionych poniżej kryteriów:
występują objawy podmiotowe i przedmiotowe swoiste dla omdlenia odruchowego, omdlenia spowodowanego hipotensją ortostatyczną lub omdlenia kardiogennego (p. Ile może trwać utrata przytomności u dziecka, aby można było uznać taki epizod za omdlenie, a kiedy należy podejrzewać inną przyczynę? i Które wady serca lub kardiochirurgiczne zabiegi korekcyjne są czynnikiem ryzyka omdleń, a które nie? – przyp. red.),
nie występują objawy podmiotowe i przedmiotowe swoiste dla innych postaci TLOC (uraz głowy, drgawki padaczkowe, psychogenna TLOC lub inne rzadkie przyczyny [p. Które leki stosowane u dzieci szczególnie zwiększają ryzyko zaburzeń rytmu serca z następowym omdleniem kardiogennym? – przyp. red.]).
Od rodziców i pacjenta należy pozyskać szczegółowy opis aktualnego epizodu i wcześniejszych incydentów, z uwzględnieniem okoliczności poprzedzających wystąpienie omdlenia, jego przebiegu i objawów po ustąpieniu.
Rozpoznanie łagodnego omdlenia odruchowego sugerują takie dane z wywiadu, jak:
długa historia nawracających omdleń
epizod wystąpił pod wpływem nieprzyjemnego widoku, dźwięku, zapachu lub bólu, po nagłej pionizacji lub w trakcie długotrwałego przebywania w pozycji stojącej, podczas lub po posiłku, w trakcie przebywania w zatłoczonym lub gorącym miejscu
objawy zwiastunowe, na przykład zawroty głowy, zaburzenia widzenia (mroczki, niewyraźne widzenie itp.), „zimne” poty, nudności
brak choroby serca.
W przypadku krótkotrwałego omdlenia, ujemnego wywiadu rodzinnego, braku objawów alarmowych (p. Kiedy dziecko z omdleniami należy skierować na konsultację do kardiologa, a kiedy od razu do szpitala? – przyp. red.) oraz istotnych nieprawidłowości w badaniu przedmiotowym, a także prawidłowego wyniku badania EKG (tab. 2) należy rozpoznać omdlenie odruchowe. U takich pacjentów zwykle nie ma potrzeby kontynuacji diagnostyki.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej