Czy warto zalecić rodzicom wyjeżdżającym do kraju tropikalnego zabranie ze sobą smektynu lub racekadotrylu na wypadek biegunki u dziecka?

Odpowiedź

dr n. med. Kamila Ludwikowska
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Szacuje się, że 30–70% osób podróżujących w rejony tropikalne doświadcza biegunki podróżnych. Największe ryzyko związane jest z podróżami do krajów rozwijających się, o niższym standardzie sanitarno-higienicznym. Dłuższe pobyty oraz korzystanie z lokalnego zaplecza gastronomicznego i sanitariatów (np. odwiedziny znajomych) wiążą się z większym ryzykiem niż wyjazdy do ośrodków turystycznych. Powszechnie zalecaną metodą profilaktyki biegunki podróżnych jest spożywanie świeżo przygotowanych potraw, poddanych obróbce termicznej, oraz picie wyłącznie płynów świeżo przegotowanych lub fabrycznie zamkniętych, bez dodatku lodu.

Podstawową metodą leczenia biegunki podróżnych u dzieci jest nawadnianie doustne. Ze względu na częstą etiologię bakteryjną (zwykle enteropatogenne szczepy Escherichia coli i Campylobacter spp.) zakażeń przewodu pokarmowego w krajach tropikalnych drugim elementem leczenia jest antybiotykoterapia. Antybiotyki w leczeniu biegunki podróżnych u dzieci należy jednak stosować ostrożnie, ponieważ w tej grupie wiekowej, w porównaniu z dorosłymi, częściej zdarzają się zakażenia wirusowe (przede wszystkim wywołane przez rotawirusy i norowirusy).

W zaleceniach dotyczących leczenia biegunki podróżnych nie uwzględniono stosowania leczenia objawowego u dzieci. Dane dotyczące tego zagadnienia są bardzo ograniczone. W przeglądzie systematycznym badań dotyczących leczenia biegunki podróżnych u dorosłych wykazano, że łączne stosowanie antybiotyku i preparatu hamującego perystaltykę przewodu pokarmowego jest skuteczniejsze niż stosowanie każdego z tych leków osobno. Jednak dane te dotyczą dorosłych, a w badaniach potwierdzono jedynie skuteczność loperamidu, który jest przeciwwskazany u dzieci <6. roku życia.

Racekadotryl skraca czas utrzymywania się biegunki, a także zmniejsza liczbę i objętość stolców. Podobne działanie wykazuje smektyn dwuoktanościenny. Badania oceniające skuteczność i bezpieczeństwo racekadotrylu w ostrej biegunce u dzieci prowadzono m.in. w Meksyku, Peru i Gwatemali, a smektynu – w Tajlandii, Egipcie i Chinach. W związku z tym stosowanie tych leków w zakażeniach przewodu pokarmowego podczas podróży w rejony o zwiększonym ryzyku zakażeń przewodu pokarmowego (tzw. biegunki podróżnych) wydaje się uzasadnione.

Podsumowując, dane dotyczące leczenia wspomagającego w przypadku biegunki podróżnych u dzieci są bardzo ograniczone. Leczenie objawowe wydaje się uzasadnione podobnie jak w przypadku ostrych nieżytów żołądkowo-jelitowych występujących w kraju. Jednak w przypadku biegunki podróżnych jest to leczenie wspomagające, a podstawowe znaczenie ma nawadnianie doustne i ewentualnie antybiotykoterapia.