Odpowiedź
dr n. med. Jerzy Luszawski
Oddział Neurochirurgii Dziecięcej Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach
Erb i Klumpke opisali uszkodzenie splotu ramiennego w XIX wieku (odpowiednio w 1874 i 1885 r.). Od tego czasu wiedza na temat OBPI znacznie się poszerzyła. Jedną z istotnych obserwacji było stwierdzenie, że wraz ze zwiększaniem się ciężkości uszkodzenia zwiększa się ilość uszkodzonych poziomów korzeniowych, poczynając od góry. Dlatego często obserwuje się uszkodzenia tylko górnej części splotu (typu Erba), ale izolowane uszkodzenia tylko dolnej części splotu (klasycznie nazywane uszkodzeniami typu Klumpke) występują bardzo rzadko i stanowią <1% OBPI. Zwykle uszkodzenia dolnej części splotu (typu Klumpke) współistnieją z uszkodzeniem górnej części i wtedy określamy je jako całkowite uszkodzenia splotu. Obserwacje te pozwoliły Narakasowi opracować klasyfikację początkowego uszkodzenia splotu (tab. 1), zgodnie z którą wyróżnia się 4 typy porażenia w zależności od ciężkości uszkodzenia struktury splotu:
- pierwszy stopień odpowiada uszkodzeniu typu Erba
- drugi stopień (obejmujący poziomy C5, C6 i C7) często nazywany jest rozszerzonym porażeniem Erba (extended Erb’s palsy)
- trzeci i czwarty stopień to całkowite uszkodzenie splotu.
| Tabela. Klasyfikacja okołoporodowego porażenia splotu ramiennego wg Narakasaa | |||
|---|---|---|---|
| Typ | Nazwa | Uszkodzone korzenie nerwów | Zakres niedowładu lub porażenia |
| I | klasyczne porażenie Erba | C5 lub C6 | brak odwodzenia ramienia, rotacji zewnętrznej, zgięcia w stawie łokciowym i odwracania przedramienia |
| II | rozszerzone porażenie Erba | C5–C7 | jw., dodatkowo brak wyprostu nadgarstka i palców |
| III | porażenie całkowite bez współistniejącego zespołu Hornerab | C5–T1 | wiotkie porażenie obejmujące zakres unerwienia całego splotu |
| IV | porażenie całkowite z zespołem Hornerab | C5–T1 wraz z zajęciem układu współczulnego | wiotkie porażenie z objawami zespołu Hornerab wskazującymi na uszkodzenie nerwów współczulnych oraz uraz awulsyjny, czasami porażenie nerwu przeponowego z uniesieniem kopuły przepony po tej samej stronie |
| a Opracowano na podstawie 1. pozycji piśmiennictwa. b Uszkodzenie włókien współczulnych unerwiających oko: zwężenie źrenicy, opadnięcie powieki górnej (zwężenie szpary powiekowej), zapadnięcie gałki ocznej do oczodołu, upośledzenie wydzielania potu po zajętej stronie | |||
Przyczyną niejasności w ocenie stopnia uszkodzenia splotu może być obowiązująca klasyfikacja ICD-10, w której obok porażenia typu Erba (P14.0) nadal znajduje się porażenie typu Klumpke (P14.1).
Uwzględniając powyższe informacje, do opisu uszkodzenia górnej części splotu (korzeni C5 i C6 lub pnia górnego) można używać określenia „uszkodzenie typu Erba”, a dla rozleglejszych uszkodzeń lepiej stosować klasyfikację Narakasa, aby nie budzić wątpliwości.
Piśmiennictwo:
1. Narakas A.O.: Obstetrical brachial plexus injuries. (W:) Lamb D.E. (red.): The paralyzed hand. Edinburgh, UK, Churchill Livingstone, 1987: 116–1352. Al-Qattan M.M., Clarke H.M., Curtis C.G.: Klumpke’s birth palsy. Does it really exist? J. Hand Surg. Br., 1995; 20 (1): 19–23
3. Al-Qattan M.M., El-Sayed A.A.: A case of Klumpke’s obstetric brachial plexus palsy following a Cesarean section. Clin. Case Rep., 2016; 4 (9): 872–875
