Jeżeli dziecko regularnie spożywa dany pokarm (np. codziennie lub 3 razy/tydz.), to czy istnieje ryzyko rozwoju alergii na ten pokarm po kilku latach?

Odpowiedź

dr n. med. Urszula Jedynak-Wąsowicz
Klinika Chorób Dzieci Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Oddział Pulmonologii, Alergologii i Dermatologii Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie

Objawy alergii na pokarmy najczęściej pojawiają się u niemowląt i małych dzieci, ale mogą wystąpić w każdym wieku. U każdej osoby może się także rozwinąć alergia na pokarm, który był przez nią uprzednio tolerowany. Pacjenci, którzy dobrze tolerowali dany pokarm w przeszłości, mogą się uczulić na niego na przykład w wyniku ekspozycji na zawarte w pyłku roślin homologiczne białka pokarmowe. W tym mechanizmie ekspozycja na antygen powietrznopochodny powoduje uczulenie na homologiczny antygen występujący w pokarmie (reakcja krzyżowa). Objawy związane z takim uczuleniem występują u dzieci (najczęściej dzieci szkolne i młodzież) oraz dorosłych, u których pierwotnie występuje uczulenie na pyłek roślinny, a wtórnie (reakcja krzyżowa) na dany pokarm (warzywa, owoce surowe, przyprawy) – tzw. zespół pyłkowo-pokarmowy. W ramach takiego uczulenia najczęściej obserwuje się objawy miejscowe zlokalizowane w obrębie struktur jamy ustnej (zespół alergii jamy ustnej). Może jednak również wystąpić systemowa reakcja natychmiastowa. Rozpoznanie ustala się typowo na podstawie objawów klinicznych oraz wyników punktowych testów skórnych z alergenem natywnym (np. surowe jabłko).

Innym rodzajem uczulenia aerozolowego jest na przykład uczulenie na pszenicę lub żyto u osób zawodowo narażonych na pył alergenu pokarmowego (piekarz, cukiernik). U tych osób ciągłe wziewne narażenie na alergen pokarmowy powoduje objawy alergicznego nieżytu nosa lub astmy.

Kolejnym zagadnieniem (nie do końca wyjaśnionym) pozostaje ryzyko rozwoju eozynofilowego zapalenia przełyku (EZP) u dzieci „wyrastających” z IgE-zależnej alergii na pokarm, które systematycznie wprowadzają do diety wcześniej nietolerowane pokarmy. Uważa się, że EZP jest jednym z niepożądanych skutków doustnej immunoterapii pokarmem. Immunoterapia podjęzykowa alergenami inhalacyjnymi również wiąże się z ryzykiem rozwoju EZP.

Podsumowując, pokarm, który był tolerowany przez dziecko od początku jego wprowadzenia do diety i po którym nie obserwowano żadnych objawów niepożądanych, zwykle nie wywołuje w przyszłości objawów alergii, poza wyjątkami opisanymi powyżej. Zatem u dziecka spożywającego i tolerującego mleko krowie od urodzenia zmiany wypryskowe, które pojawiły się w wieku przedszkolnym, nie są objawem alergii na białka mleka krowiego.