Prawidłowo pierwsze objawy dojrzewania płciowego u dziewcząt (powiększenie piersi w stopniu T2, owłosienie łonowe w stopniu P2) występują w przedziale wiekowym 8–13 lat. Zwykle pierwszy objaw kliniczny to rozwój gruczołów piersiowych (osiągnięcie stopnia T2). Jest to związane z działaniem estrogenów wydzielanych przez jajniki w związku z aktywacją osi gonadalnej (gonadarche). Często stadium to występuje nieznacznie później od pojawienia się owłosienia łonowego zależnego od wpływu androgenów nadnerczowych – adrenarche (niezależne od osi gonadalnej) – lub się z nim pokrywa. Ponieważ jednak oba procesy kontrolowane są przez różne narządy, mogą być nieznacznie przesunięte w czasie względem siebie. W przedstawionym przypadku u pacjentki (obecnie w wieku 8 lat i 4 miesięcy, stopień P3) podstawowe znaczenie ma określenie, kiedy pojawiły się pierwsze objawy owłosienia łonowego (P2). Jeśli miało to miejsce <8. roku życia, objaw ten może wskazywać na wariant przedwczesnego dojrzewania – adrenarche praecox (przedwczesne adrenarche). W takim przypadku przedwczesnemu wystąpieniu owłosienia łonowego niekiedy towarzyszą: zwiększona aktywność gruczołów potowych i apokrynowych oraz zwiększenie szybkości wzrastania i wystąpienie owłosienia pachowego. Ten wariant dojrzewania ma charakter łagodny, często występuje u przedwcześnie urodzonych dzieci z małą masą urodzeniową lub pochodzących z krajów śródziemnomorskich. Nie wymaga leczenia, jakkolwiek wykazano jego związek z częstszym występowaniem zespołu policystycznych jajników w wieku dorosłym. Taki wariant dojrzewania wymaga różnicowania z wrodzonym przerostem nadnerczy o późnym początku (wskazane oznaczenie 17(OH)-progesteronu, profilu metabolicznego steroidów w moczu metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas [GC-MS]) lub hormonalnie czynnymi guzami jajników i nadnerczy (wskazane oznaczenie testosteronu, siarczanu dehydroepiandrosteronu [DHEA-S] wykonanie USG nadnerczy i jajników).
Więcej – zob.: Przedwczesne adrenarche – przyp. red.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej