Czy u kobiet w ciąży należy rutynowo wykonywać badanie w kierunku wirusa cytomegalii?

Zarówno American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), jak i Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada (SOGC) nie zalecają rutynowych badań przesiewowych w kierunku zakażenia wirusem cytomegalii (CMV) u kobiet w ciąży nie tylko ze względu na jego powszechne występowanie u kobiet w wieku rozrodczym, ale też brak możliwości leczenia zakażenia w okresie ciąży. Dodatkowo u 90% noworodków zakażenie CMV przebiega bezobjawowo. Można rozważyć diagnostykę serologiczną u kobiet z objawami przypominającymi mononukleozę zakaźną, objawami ostrego zapalenia wątroby lub grypopodobnymi, o ile w ich następstwie doszło do zmian widocznych w badaniu ultrasonograficznym (USG) płodu, a także u dotąd seronegatywnych kobiet, które pracują z małymi dziećmi lub się nimi opiekują.

Do przeniesienia CMV na płód może dojść na skutek:

• pierwotnego zakażenia CMV matki

• kolejnego zakażenia matki innym szczepem wirusa

• reaktywacji latentnego zakażenia.

W czasie pierwotnego zakażenia CMV zakaża fibroblasty, komórki nabłonkowe, komórki śródbłonka, makrofagi oraz miocyty. Replikuje się również w komórkach progenitorowych szpiku i niedojrzałych komórkach dendrytycznych. Limfocyty zakażone CMV mogą przekraczać łożysko i doprowadzić do zakażenia płodu, co tłumaczy duży odsetek zakażeń wrodzonych przy zakażeniu pierwotnym. Dowodem zakażenia pierwotnego jest serokonwersja, czyli pojawienie się dotąd nieobecnych swoistych przeciwciał anty-CMV.

Typową cechą CMV, podobnie jak innych wirusów z rodziny Herpes, są zakażenia latentne – po pierwotnym zakażeniu wirus pozostaje w organizmie do końca życia w stanie uśpienia, okresowo się reaktywując. W czasie zakażenia latentnego wirus CMV przebywa w monocytach, a swoiste przeciwciała anty-CMV zapewniają pewną ochronę. Dowodem zakażenia latentnego jest obecność swoistych przeciwciał anty-CMV w klasie IgG we krwi.

Piśmiennictwo

1. Gandhi M.K., Khanna R.: Human cytomegalovirus: clinical aspects, immune regulation, and emerging treatments. Lancet Infect. Dis., 2004; 4 (12): 725–738
2. Global Infectious Disease & Epidemiology Network (GIDEON). Cytomegalovirus. www.gideononline.com/ebooks/disease/cytomegalovirus-infection-global-status/
3. Kadambari S., Williams E.J., Luck S. i wsp.: Evidence based management guidelines for the detection and treatment of congenital CMV. Early Hum. Dev., 2011; 87 (11): 723–728
4. Plosa E.J., Esbenshade J.C., Fuller M.P. i wsp.: Cytomegalovirus infection. Pediatr. Rev., 2012; 33 (4): 156–163
5. Coll O., Benoist G., Ville Y. i wsp.; WAPM Perinatal Infections Working Group: Guidelines on CMV congenital infection. J. Perinat. Med., 2009; 37 (5): 433–445
6. Yinon Y., Farine D., Yudin M.H. i wsp.: Fetal Medicine Committee, Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada: Cytomegalovirus infection in pregnancy. J. Obstet. Gynaecol. Can., 2010; 32 (4): 348–354
7. Leruez-Ville M., Foulon I., Pass R. i wsp.: Cytomegalovirus infection during pregnancy: state of the science. Am. J. Obstet. Gynecol., 2020; S0002-9378(20)30198–8 (w druku)
8. American College of Obstetricians and Gynecologists. Practice bulletin no. 151: Cytomegalovirus, parvovirus B19, varicella zoster, and toxoplasmosis in pregnancy. Obstet. Gynecol., 2015; 125 (6): 1510–1525