Nadmierne pocenie się oznacza, że pot jest wydzielany w większej ilości niż jest niezbędna do prawidłowej termoregulacji. Wyróżniamy nadmierne pocenie się pierwotne (miejscowe) i wtórne (uogólnione lub miejscowe).
Hiperhydroza pierwotna jest idiopatyczna, natomiast u podłoża hiperhydrozy wtórnej mogą leżeć różne zaburzenia (infekcje, nowotwory, choroby endokrynologiczne, choroby neurologiczne), a także leki lub używki. Należy także pamiętać o fizjologicznych czynnikach zwiększających pocenie się, takich jak wysiłek fizyczny, ból, stres, otyłość, ciąża.
Hiperhydroza pierwotna najczęściej dotyczy pach, dłoni, stóp lub twarzy. Obliczono, że występuje ona u 2,8% populacji, a jej objawy pojawiają się między 14. a 25. rokiem życia. Wystąpienie pierwszych objawów <20. roku życia wskazuje z dużym prawdopodobieństwem na genetyczne podłoże tej choroby. Postuluje się autosomalny, dominujący typ dziedziczenia z niepełną penetracją genu. W grupie pacjentów, u których zaburzenie to pojawia się przed okresem dojrzewania, nadmierne pocenie się najczęściej dotyczy dłoni i stóp.
Pierwotna hiperhydroza może w istotny sposób zaburzać normalne funkcjonowanie pacjentów. Dla wielu dzieci i nastolatków wiąże się z dodatkowym codziennym stresem i wstydem. Zdarza się, że objawy są tak nasilone, że z obawy przed reakcją rówieśników dzieci odmawiają uczestniczenia w zajęciach szkolnych. Właściwa diagnoza i podjęcie leczenia często pozwalają przezwyciężyć te problemy.
Leczenie rozpoczyna się od zastosowania preparatów miejscowych (chlorek aluminium zawarty w antyperspirantach). Zwykle jest ono skuteczne u pacjentów z nadmiernym poceniem się okolic pachowych. Natomiast u pacjentów z hiperhydrozą dłoni i/lub stóp efekty nie są tak dobre, utrzymują się krócej i wiążą się z występowaniem działań niepożądanych w postaci podrażnienia, pieczenia lub świądu.
Wydzielanie potu skutecznie zmniejszają leki przeciwcholinergiczne, blokery kanału wapniowego, klonidyna i benzodiazepiny, jednak ze względu na duże ryzyko wystąpienia działań niepożądanych nie są one zalecane w leczeniu nadmiernego pocenia u dzieci.
Pewną korzyść przynosi zastosowanie jonoforezy, zwłaszcza jej nowego typu („suchej” jonoforezy).
W leczeniu nadmiernego pocenia skuteczna jest toksyna botulinowa. Metodę tę powszechnie stosuje się u dorosłych. Jednak dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa tej metody u dzieci są ograniczone do kilku opisów przypadków. Wadą tych zabiegów jest ich bolesność i konieczność powtarzania.
W razie nieskuteczności wymienionych metod, pacjentowi można zaproponować leczenie chirurgiczne (sympatektomia). Metodę tę stosuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, jednak należy ją zarezerwować dla tych pacjentów, u których zawiodły inne metody leczenia. (2013, 2014)
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej