Telenagiektazje, inaczej pajączki naczyniowe to małe, poszerzone żyły, które są widoczne na skórze jako fioletowe, kręte niteczki. Zwykle są niebolesne. Najczęściej pojawiają się na nogach, choć mogą występować także na twarzy (np. u osób z cerą naczynkową). Pajączki mogą być objawem niewydolności żylnej. Obecnie dysponujemy wieloma metodami leczenia pajączków, także nieinwazyjnymi.
Co to są teleangiektazje?
Teleangiektazje inaczej pajączki naczyniowe to małe, poszerzone żyły powierzchowne o średnicy ponad 1 mm.
Fot. istockphoto.com
Teleangiektazje są widoczne na skórze jako kręte, fioletowe niteczki i mogą występować w różnych miejscach, jednak najczęściej pojawiają się na nogach (łydkach, kostkach, udach). Na początku mogą być pojedyncze, a z biegiem czasu powiększać się, tworząc rozgałęzienia przypominające korzenie roślin lub korony drzew. Zwykle są niebolesne, choć u niektórych osób powodują ból. Najczęściej teleangiektazje, zwłaszcza o niewielkim nasileniu, nie są związane z żadną chorobą i stanowią tylko defekt kosmetyczny. Jeśli są skutkiem choroby, to najczęściej są objawami niewydolności żylnej – choroby żylakowej, czyli żylaków.
Teleangiektazje mogą też występować na twarzy, zwłaszcza w okolicy nosa, policzków. Mogą występować u osób zdrowych lub się wiązać z chorobami autoimmunologicznymi zajmującymi skórę i tkankę podskórną. Do tworzenia się teleangiektazji mogą mieć skłonności osoby z cerą naczynkową.
Jak często występują teleangiektazje?
U większości dorosłych osób w ciągu życia rozwinie się jakaś forma pajączków naczyniowych. Zwykle pajączki pojawiają się u osób w wieku 30–50 lat. Teleangiektazje częściej występują u kobiet, a ryzyko zwiększa się wraz z liczbą ciąż. Chociaż mężczyźni są mniej narażeni na ich wystąpienie, to u nich częściej teleangiektazje wiążą się z bólem i bardziej zaawansowaną przewlekłą niewydolnością żylną. Ryzyko rozwoju pajączków jest także większe u osób otyłych i wykonujących pracę wymagającą długotrwałego siedzenia lub stania.
Wyniki niektórych badań sugerują, że palenie tytoniu może sprzyjać rozwojowi teleangiektazji. Pajączki mogą też częściej pojawiać się w miejscu urazu (np. na kończynach), a także u osób, u których występowała zakrzepica żył głębokich (żylna choroba zakrzepowo-zatorowa) danej kończyny.
Rodzaje teleangiektazji
Istnieje kilka rodzajów teleangiektazji:
- teleangiektazje izolowane, czyli dotyczące jednego naczynia krwionośnego, niezwiązane z niewydolnością żylną i żylakami
- teleangiektazje samoistne, bardzo drobne, ciemnoczerwone, występują zwykle u kobiet po 40. rż., w rzadkich przypadkach mogą się rozprzestrzeniać na większe okolice
- teleangiektazje będące objawem niewydolności żylnej mogą mieć różną średnicę i wystawać ponad powierzchnię skóry. Takim teleangiektazjom mogą towarzyszyć inne objawy niewydolności żylnej, np. żylaki. Przy niewydolności żylnej teleanagiektazje mogą tworzyć charakterystyczne wachlarzowate kształty na bocznych powierzchniach ud.
- teleangiektazje wtórne, czyli będące wynikiem leczenia chirurgicznego, skleroterapii lub po urazach u osób, u których występuje niewydolność żylna. Zwykle są niewielkie i mają sinawą barwę, przez co mogą być mylone z siniakami.
Pajączki naczyniowe na nogach
Telenagiektazje na nogach mogą być pierwszym objawem przewlekłej niewydolności żylnej, czyli żylaków kończyn dolnych. Przeczytaj więcej: Żylaki
Teleangiektazje – rozpoznanie
Lekarz rozpoznaje teleangiektazje na podstawie wywiadu i badania pacjenta, czyli wyglądu zmian. W razie konieczności, zaleca także badania dodatkowe, takie jak np. USG metodą Dopplera kończyn dolnych.
Teleangiektazje – leczenie
Pajączki, choć są zwykle nieszkodliwe i nie wiążą się z innymi objawami, mogą stanowić defekt kosmetyczny. Leczenie zależy od przyczyny teleangiektazji i obejmuje skleroterapię, terapię intensywnym światłem impulsowym (IPL), termokoagulację i mikroflebektomię. Jeśli teleangiektazje są objawem niewydolności żylnej, należy wdrożyć kompleksowe leczenie tej choroby, żeby zapobiegać powstawaniu nowych teleangiektazji i żylaków.
Skleroterapia, inaczej obliteracja, to często stosowana i skuteczna metoda leczenia pajączków. Polega ona na podaniu do światła niewydolnej, chorej żyły substancji chemicznej, która powoduje zamknięcie jej światła. W wyniku tego żyła taka stopniowo włóknieje, zarasta i zanika. Dzięki temu teleangiektazje bledną i znikają.
Terapia laserowa i IPL (intensywnym światłem impulsowym) to nieinwazyjne metody leczenia małych pajączków. Mogą być stosowane na twarzy. Leczenie pajączków światłem polega na tym, że energia świetlna jest pochłaniana przez hemoglobinę w uszkodzonych naczyniach krwionośnych. Tworzy się skrzeplina i naczynie krwionośne zamyka się. Dostępnych jest wiele różnych rodzajów laserów do leczenia pajączków, m.in. laser argonowy, lasery barwnikowe, laser neodymowy YAG, laser potasowo-tytanowo-fosforanowy (KTP), laser diodowy. Każdy laser ma swoje zalety, wady i zastosowanie. Ogólnie, lasery są bezpiecznymi i skutecznymi metodami leczenia pajączków. Są to metody nieinwazyjne, dlatego można je stosować do leczenia pajączków na twarzy, a także u osób, u których istnieją przeciwwskazania do skleroterapii.
Termokoagulacja to metoda, w której do zamknięcia naczynia krwionośnego wykorzystuje się ciepło. Wymaga to wprowadzenia do niego bardzo małej igły, za pośrednictwem której przekazywane jest ciepło – przy osiągnięciu odpowiedniej temperatury (ok. 70°C) naczynie się zamyka, a w wyniku tego widoczny pajączek stopniowo blednie i znika.
Mikroflebektomia (nazywana także miniflebektomią) to metoda mikrochirurgiczna stosowana w przypadku pajączków naczyniowych, które były leczone nieinwazyjnie, ale nieskutecznie lub doszło do nawrotu. Polega na chirurgicznym usunięciu pajączków naczyniowych, czyli naczyń, które są widoczne pod skórą, wykorzystując małe otworki lub nacięcia (do 2–3 mm). Zwykle jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Efekt kosmetyczny miniflebektomii jest bardzo dobry, jest to skuteczna i bezpieczna metoda leczenia.
Należy pamiętać, że wiele czynników wpływa na dobór konkretnej metody, ponieważ mają one swoje wskazania i przeciwwskazania, a także pacjent może mieć swoje preferencje. Dlatego też metodę wybierają lekarz i pacjent po wzięciu pod uwagę wszystkich czynników.
