Jak się opiekować chorym na POChP? Jak zorganizować choremu na POChP codzienne funkcjonowanie: wykonywanie podstawowych czynności, jedzenie, toaletę, ubiór itp.
lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. Prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego
Opieka nad chorym z POChP zależy przede wszystkim od stopnia ciężkości choroby. Chorzy z POChP w stopniu I i II na ogół nie wymagają pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Wsparcie bliskich na tym etapie choroby powinno polegać głównie na pomocy w rzuceniu nałogu palenia papierosów, ale również na mobilizacji do aktywności fizycznej czy pomocy w przygotowaniu prawidłowej diety.
Komponując dietę chorego na POChP, należy przestrzegać podstawowych zasad:
W każdym stadium choroby należy zadbać o szczepienie chorych z POChP przeciwko grypie i pneumokokom.
Chorzy w cięższym stadium choroby, u których dochodzi do niewydolności oddechowej nawet w stabilnym okresie choroby i przy optymalnym leczeniu farmakologicznym, wymagają domowej tlenoterapii. Tlenoterapię w warunkach domowych prowadzi się z użyciem koncentratora tlenu. Korzystne efekty ujawniają się, jeżeli chory oddycha tlenem minimum 15 h/dobę, w tym koniecznie przez całą noc. Należy zachęcać chorego, aby stosował tlen jak najdłużej, w tym zwłaszcza podczas aktywności fizycznej.
Nawet w tym zaawansowanym okresie choroby należy mobilizować chorego do ćwiczeń fizycznych ogólnousprawniających. Nie wolno zapominać, że we wszystkich okresach choroby wskazane są ćwiczenia fizyczne, zarówno trening wytrzymałościowy i siłowy, jak i ćwiczenia oddechowe. Wszystkie ćwiczenia fizyczne należy wykonywać pod tlenem i warto pamiętać, aby podczas ćwiczeń fizycznych zwiększać przepływ tlenu o 1 l/min w stosunku do przepływów zalecanych w spoczynku.
W schyłkowym okresie choroby podstawowe czynności życiowe, takie jak mycie czy ubieranie wymagają znacznego wysiłku chorego i tu również należy pamiętać, aby zwiększyć przepływ tlenu na czas wykonywania tych czynności. Coraz więcej badań pokazuje, że u wielu ciężko chorych w godzinach rannych znacznie nasila się duszność. Warto więc pamiętać, aby u ciężko chorych toaletę poranną wykonywać nie wcześniej niż pół godziny po przyjęciu rannych lęków i ustąpieniu objawów porannych.
U chorych z POChP występują istotne zaburzenia snu polegające zwłaszcza na częstych wzbudzeniach nocnych i nadmiernej senności w ciągu dnia. Ponadto w chorobie tej pojawiają się, obok objawów ze strony układu oddechowego, lęk i obniżenie nastroju. U części chorych występuje również depresja. Stany te wymagają zdecydowanego leczenia farmakologicznego oraz psychoterapii, tym nauki technik relaksacyjnych, bo nieleczone bardzo negatywnie wpływają na jakość życia. Oprócz leczenia farmakologicznego nie do przecenienia jest rola bliskich chorego, którzy dając mu wsparcie i organizując zajęcia dostosowane do możliwości fizycznych, zmniejszają poczucie wykluczenia i poprawiają nastrój chorego, zwiększając tym samych mobilizację do walki z chorobą.