Trudności z usunięciem śluzu z płuc u chorego na POChP

Pytanie nadesłane do redakcji

Mam wuja chorego na POChP. Choruje od 7 lat. Po ostatniej infekcji utrzymują się trudności z usunięciem śluzu z płuc. Śluz przeszkadza wujkowi w oddychaniu i trudno mu go odkrztusić. Proszę o radę, jakie ćwiczenia rehabilitacyjno-oddechowe czy rehabilitacja mogłyby pomóc. Proszę o ewentualne wskazanie placówki specjalizującej się w leczeniu chorób oddechowych i oferującej rehabilitację.

Odpowiedział

mgr Rafał Piliński
fizjoterapeuta

Proponuję, jako pierwszą czynność, podanie pacjentowi leku mukolitycznego w nebulizacji za pomocą nebulizatora. Rozluźni on wydzielinę i zmniejszy jej lepkość, co ułatwi jej usunięcie z drzewa oskrzelowego.

Następnie można użyć jednej z metod tradycyjnych - wykonać drenaż ułożeniowy z oklepywaniem klatki piersiowej. Oklepywanie wykonuje się od dołu klatki piersiowej do góry w kierunku ramion dłońmi ułożonymi jak do czerpania wody.

Istnieje kilka przeciwwskazań do oklepywania:

• guzy nowotworowe w okolicy klatki piersiowej
• znaczna osteoporoza
• złamania żeber i złamania kompresyjne kręgów kręgosłupa
• odma opłucnowa
• zatorowość płucna
• krwawienie do dróg oddechowych
• ciężkie zaburzenia rytmu serca
• ból przy oklepywaniu.

Zastosować należy także ćwiczenia efektywnego kaszlu:

• wymawianie głoski "R" w czasie wydłużonego wydechu
• pokasływanie w czasie wydechu
• wzmacniany kaszel
• podwójne odkaszlnięcie
• kaszlnięcie z nasilonym wydłużonym wydechem
• maksymalnie szybki głęboki wydech prowokujący do kaszlu
• wydech pulsacyjny: polegający na nagłym przyspieszaniu i spowalnianiu wydechu; kilkukrotne zmiany prędkości wydechu odrywają wydzielinę z oskrzeli
• sprężynowanie klatki piersiowej.

Efektywnymi ćwiczeniami pomagającymi oczyszczać drzewo skrzelowe są techniki drenażu autogennego. Polegają one na oddychaniu różnymi objętościami oddechowymi. Ćwiczenie rozpoczyna się od wdechu małej objętości powietrza i zatrzymania go na szczycie przez 3 sekundy. Po czym następuje wydech. Drugi wdech średnią objętością i także zatrzymanie powietrza na 3 sekundy. Trzeci wdech wykonujemy maksymalną objętością i zatrzymujemy go na 3 sekundy na szczycie. Po ostatnim zatrzymaniu powietrza poleca się wydech z gwałtownym kaszlnięciem, co pomoże oderwać wydzielinę. Cały proces można powtarzać kilkakrotnie.

Stosowanie dodatniego ciśnienia wydechowego PEP (positive expiratory pressure) pomaga w usuwaniu wydzieliny i niweluje "pułapkę powietrzną", czyli pozostawanie powietrza w płucach po zakończeniu wydechu. Popularnymi prostymi urządzeniami posiadającymi opór wydechowy PEP są:

• zestaw butelka + dren dla zwiększenia ciśnienia wydechowego ułatwiającego transport wydzieliny z mniejszych do większych oskrzeli
• urządzenie Flutter.

Urządzenie Flutter PEP (fot. Rafał Piliński)