Glikokortykosteroidy (steroidy) to hormony naturalnie produkowane w korze nadnerczy człowieka. Są niezbędne do życia - wpływają na liczne procesy metaboliczne, układ odpornościowy oraz wydzielanie innych hormonów.
Na wzór naturalnych hormonów stworzono grupę leków, będących pochodnymi hormonu - kortyzolu. Mają one bardzo silne działanie przeciwzapalne. Niestety, podawane ogólnoustrojowo (np. doustnie lub dożylnie) powodują bardzo liczne i poważne skutki uboczne. Z tego powodu opracowano glikokortykosteroidy wziewne – podawane bezpośrednio do oskrzeli w dawkach tysiące razy mniejszych niż doustne. Dzięki temu glikokortykosteroidy działają skutecznie w miejscu podania (hamując proces zapalny oskrzeli), a pozbawione są praktycznie ogólnoustrojowych działań niepożądanych.
Zastosowanie glikokortykosteroidów w POChP jest jednak znacznie bardziej ograniczone niż np. w astmie, gdzie stanowią podstawową grupę leków. Powinni je przyjmować chorzy na ciężką POChP (z FEV1 <50% wartości należnej), z częstymi zaostrzeniami choroby (u tych pacjentów steroidy wziewne zmniejszają częstość zaostrzeń POChP).
Dostępnych jest wiele różnych glikokortykosteroidów wziewnych, różnią się one siłą działania1.
Wziewne glikokortykosteroidy są lekami bezpiecznymi, a działania niepożądane typowo stosowanych dawek mają charakter miejscowy. Najczęstsze to powierzchniowe zakażenie grzybicze jamy ustnej i gardła (kandydoza, tzw. pleśniawki). Płukanie ust i gardła po inhalacji znacząco zmniejsza ryzyko jego wystąpienia. Cyklezonid, który nie jest aktywny w jamie ustnej, nie powoduje miejscowych działań niepożądanych. Niekiedy może wystąpić chrypka. Inne skutki uboczne występują bardzo rzadko.
1Nie podajemy tutaj tabel pozwalających na przeliczenie dawek równoważnych, gdyż dla pacjenta ma to małe znaczenie praktyczne (silniejszy nie znaczy lepszy). Różnice skuteczności terapeutycznej pomiędzy poszczególnymi preparatami nie są istotne.