Badanie ogólne moczu

W moczu ocenia się między innymi obecność i rodzaj komórek stwierdzanych w osadzie pozostałym po jego odwirowaniu.

Dla wiarygodności badania ważne jest właściwe pobranie próbki moczu. Najbardziej wartościowe jest badanie próbki moczu pochodzącej z pierwszej (ewentualnie drugiej) rannej mikcji (oddania moczu) i tzw. strumienia środkowego moczu (pierwsza, często zanieczyszczona, i końcowa partia moczu trafia do ubikacji, próbkę moczu pobiera się z partii środkowej) oraz zawsze po dokładnym umyciu okolicy ujścia cewki moczowej. Próbkę moczu najlepiej pobrać do specjalnie do tego przeznaczonego pojemnika (kupionego w aptece lub otrzymanego w laboratorium analitycznym), ostatecznie do innego, dokładnie wymytego pojemnika ze szczelnym zamknięciem.

W moczu mogą występować między innymi:

• pojedyncze leukocyty
  Ich zwiększona liczba, zwykle powyżej 4—5 w polu widzenia (podczas oglądania w mikroskopie, często stosuje się skrót „w p.w.”) występuje między innymi w zakażeniu dróg moczowych (zobacz: Zakażenie układu moczowego). Jest to jedna z częstszych nieprawidłowości u chorych na POChP.
• pojedyncze erytrocyty (3—5 w p.w.)
  Zwiększona liczba erytrocytów może towarzyszyć chorobom nerek (np. kłębuszkowym zapaleniom nerek - zobacz: Kłębuszkowe zapalenie nerek - pierwotne i wtórne), kamicy nerkowej, upośledzeniu krzepnięcia krwi (skazie krwotocznej), stanom zapalnym dróg moczowych; zdarza się niekiedy zanieczyszczenie moczu domieszką krwi miesiączkowej.
• pojedyncze wałeczki szkliste
  Wałeczki innego typu wskazują na chorobę dróg moczowych albo nerek (np. leukocytowe mogą wystepować w zakażeniu nerek, erytrocytowe w kłębuszkowym zapaleniu nerek [zobacz: Kłębuszkowe zapalenie nerek - pierwotne i wtórne], ziarniste – w uszkodzeniu miąższu nerek o różnych przyczynach).
• nieliczne kryształy kwasu moczowego, moczanów, szczawianu wapnia, fosforanów i węglanu wapnia
  Ich obecność może mieć znaczenie, jeśli chory cierpi na kamicę nerkową (zobacz: Kamica nerkowa). W moczu nie powinno być kryształów cystyny (zobacz: Cystynuria), tyrozyny i ksantyny.

W moczu nie powinny znajdować się:

• białko – tak naprawdę do moczu przedostaje się niewielka ilość białka, która nie powinna przekraczać ¼ grama (250 mcg) na dobę. Obecność większej ilości białka może być wynikiem m.in. choroby nerek, stanów zapalnych układu moczowego (np. zakażenia), uszkodzenia mięśni albo niektórych chorób nowotworowych (szpiczak)
• glukoza – jej obecność może być wynikiem choroby cewek nerkowych, ale najczęściej jest wynikiem zbyt wysokiego stężenia glukozy we krwi, czyli cukrzycy. Cukrzyca typu 2 jest częstą chorobą wśród pacjentów z POChP
• azotyny – ich obecność najczęściej towarzyszy zakażeniu układu moczowego
• bakterie – w zakażeniu układu moczowego zwykle stwierdza się również zwiększenie liczby leukocytów