Opracował: dr n. med. Marek Kaszuba
Fot. istockphoto.com
Zabawki zawierają różne substancje o potencjale uczulającym, które są stosowane w ich produkcji. Reakcje alergiczne skóry po kontakcie z metalowymi zabawkami, dziecięcą biżuterią czy nocnikami są znane z praktyki klinicznej. Kontakt z zabawkami wiąże się zatem z pewnym ryzykiem wystąpienia kontaktowego zapalenia skóry (KZS) u dzieci.
W celu oceny tego ryzyka autorzy badania opublikowanego w czasopiśmie „Contact Dermatitis” przeszukali bazę danych PubMed i zidentyfikowali oraz przeanalizowani wszystkie doniesienia opublikowane do 2019 r., które zawierały opisy nowych przypadków KZS wtórnego do kontaktu z zabawkami u dzieci w wieku <18. rż. Zabawkę zdefiniowano jako przedmiot, z którego dzieci korzystają w celach rozrywkowych w czasie wolnym.
Podczas przeszukiwania bazy PubMed zidentyfikowano 1312 artykułów, z których wyłoniono 25 oryginalnych publikacji spełniających kryteria włączenia do analizy. W jej toku stwierdzono, że kilka rodzajów zabawek wiąże się z podwyższonym ryzykiem wystąpienia KZS. Do tej grupy należą urządzenia elektroniczne (telefony komórkowe i smartfony, komputery, kontrolery do gier wideo), zabawkowe samochodziki, biżuteria dziecięca, rowery, kulki gniotki (sqwish), masy plastyczne (slime), ciastoliny (play-doh) i plasteliny.
Substancjami wywołującymi skórną reakcję alergiczną podczas kontaktu z urządzeniami elektronicznymi (telefony komórkowe i smartfony, komputery, kontrolery do gier wideo) najczęściej były nikiel i chrom. W tych przypadkach obserwowano wyprysk na skórze rąk lub twarzy (policzki, okolice małżowin usznych). Wykazano także, że miedź obecna w metalowych samochodzikach może powodować wyprysk palców rąk. Z kolei biżuteria dziecięca oprócz uczulających metali zawierała również lateks, gumę oraz barwniki wywołujące alergiczne KZS. Źródło zapalenia skóry stanowiły także tymczasowe tatuaże. Izopropylo-parafenylenodiamina (IPPD) – najistotniejszy składnik uczulający czarnej gumy – był z kolei przyczyną wyprysku dłoni u dzieci jeżdżących na rowerze.
Masy plastyczne do zabawy często wykonywane są samodzielnie z boraksu, domowych detergentów, wybielacza, kleju, kremu do golenia i barwników. Klej może zawierać metylochloroizotiazolinon oraz metyloizotiazolinon, a krem do golenia laurylosiarczan sodu – znane alergeny kontaktowe działające na skórę także drażniąco. Wykazano, że przyczyną skórnych reakcji alergicznych podczas kontaktu z ciastoliną mogą być barwniki (koszenila czerwona i czerwień allura). Z kolei plastelina może zawierać uczulające Kathon CG (metyloizotiazolinon i metylochloroizotiazolinon) oraz chlorometylacetamid.
Wnioski
- Opisane u dzieci przypadki KZS spowodowanego kontaktem z zabawkami wskazują na potrzebę uwzględniania w tej grupie pacjentów zabawek jako potencjalnych źródeł uczulających substancji.
- W przypadku dzieci z rozpoznanym KZS należy zwracać uwagę na skład materiałowy posiadanych przez nie zabawek i w przypadku stwierdzenia obecności w zabawce substancji wywołującej alergię kontaktową – zalecić unikanie z nią kontaktu.
| Tabela. Zabawki i zawarte w nich substancje uczulające | |
|---|---|
| Rodzaj zabawki | Substancja uczulająca |
| sprzęt elektroniczny (telefony komórkowe i smartfony, komputery, kontrolery do gier wideo) | nikiel, chrom |
| metalowe samochodziki zabawkowe | nikiel, chrom, miedź |
| biżuteria dziecięca | nikiel, chrom, lateks, guma, barwniki, terpentyna |
| rower (kierownica) | izopropylo-parafenylenodiamina |
| masa plastyczna (slime) | metylochloroizotiazolinon, metyloizotiazolinon |
| ciastolina (play-doh) | koszenila czerwona, czerwień allura |
| plastelina | metylochloroizotiazolinon, metyloizotiazolinon, chlorometylacetamid |
