Obecność swoistych przeciwciał IgE a atopowe zapalenie skóry

Pytanie nadesłane do redakcji

Ponieważ na wizytę u alergologa musimy czekać jeszcze 2 miesiące, postanowiłam prywatnie zbadać poziom specyficznego IgE u mojego 5-miesięcznego synka. Podwyższone są: mleko (0,26 kU/l), laktoalbumina (0,67), laktoglobulina (0,27), orzech ziemny (0,5). Karmię go piersią i sama już nie wiem, czy takie, niewielkie przecież wartości odchyleń od normy, powodują u niego atopowe zapalenie skóry?

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Wyniki badań zawsze muszą być interpretowane w powiązaniu z obrazem klinicznym.

Wykazanie obecności swoistych przeciwciał IgE w surowicy krwi nie jest równoznaczne z rozpoznaniem alergii na mleko czy orzeszki ziemne oraz udziałem tych uczuleń w powstawaniu atopowego zapalenia skóry.

Miano przeciwciał w zakresie 0,35-0,7 KU/L (klasa I) wskazuje na występowanie niewielkiej ilości przeciwciał, w związku z czym udział tych alergenów w etiopatogenezie choroby jest raczej bardzo mało prawdopodobny.

Diagnostyka atopowego zapalenia skóry jest bardzo trudna. Alergia IgE-zależna jest tylko jednym z czynników mogących odpowiadać za rozwój choroby. Znacznie częściej objawy wywoływane są mechanizmami IgE-niezależnymi (IV typ reakcji alergicznej wg Gella Combsa z dominującą odpowiedzią typu komórkowego).

W ostatnich latach coraz bardziej zwraca się uwagę na udział zjawisk autoimmunologicznych w etiopatogenezie choroby. Wydaje się, że w AZS o ciężkim i długotrwałym przebiegu dochodzi do powstawania przeciwciał IgE skierowanych przeciwko własnym komórkom naskórka.

U chorych na atopowe zapalenie skóry występuje ponadto defekt białek bariery naskórkowej związany między innymi z wrodzonym defektem filagryny (białka odpowiedzialnego za budowę warstwy rogowej skóry). Warstwa rogowa jest cieńsza, bardziej przepuszczalna, zmienia się pH skóry, co prowadzi do zwiększonej utraty wody.

Zwiększona suchość, zaburzenie lokalnej odpowiedzi przeciwko drobnoustrojom, świąd skóry, którego następstwem jest drapanie prowadzące do uszkodzenia naskórka, stanowią przyczynę nadkażeń skóry, co dodatkowo zaostrza przebieg choroby.

Zmienione właściwości skóry powodują jej zwiększoną wrażliwość na działanie czynników zewnętrznych (mydła, proszki do prania, lotne cząsteczki kosmetyków, dym tytoniowy itp.).

Tak więc uczulenie IgE-zależne, to tylko jeden z elementów mających znaczenie w rozwoju wyprysku atopowego. Aby przekonać się czy „podejrzane” produkty spożywcze mają rzeczywisty udział w powstawaniu zmian skórnych, należałoby przeprowadzić test eliminacji, a następnie próbę prowokacji.

W przypadku dziecka karmionego w sposób naturalny wystarczy zastosować dietę u mamy.

Powinna Pani na 14 dni wykluczyć ze swojej diety mleko, wszystkie produkty mlekopochodne oraz orzechy ziemne. Po tym okresie należy stopniowo rozszerzać dietę o wcześniej wyeliminowane produkty. Jeżeli w okresie diety eliminacyjnej ustąpią zmiany skórne, a dieta prowokacyjna spowoduje ich ponowne wystąpienie, wpływ badanych alergenów będzie bardzo prawdopodobny. W celu zwiększenia wiarygodności wyników próbę prowokacji i eliminacji dobrze byłoby wykonać dwukrotnie.

Brak zaostrzenia zmian skórnych po wprowadzeniu do Pani diety mleka i orzeszków ziemnych pozwoli na wykluczenie uczulenia na te alergeny.