Krwiste i fusowate wymioty (wymioty, w których znajduje się treść przypominająca fusy po kawie) są zwykle skutkiem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Krwawienie z przełyku powoduje zwykle obecność krwi w wymiotach i może być bardzo gwałtowne. Przy krwawieniu z żołądka lub dwunastnicy zwykle pojawiają się fusowate wymioty. Krwiste lub fusowate wymioty są niepokojącym objawem i zawsze wymagają pilnej konsultacji lekarskiej.
Co to są krwiste wymioty i wymioty fusowate?
Wymioty to gwałtowne wyrzucenie treści żołądka przez usta w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha i klatki piersiowej. Zwykle poprzedzone są nudnościami (jako sygnałem ostrzegawczym), ale czasem występują bez poprzedzających nudności. Więcej o wymiotach: Nudności i wymioty
Krwiste wymioty
Gdy w treści wydalanej z żołądka podczas wymiotów jest duża ilość świeżej krwi lub znajdują się skrzepy krwi, nazywa się to krwistymi wymiotami.
Wymioty fusowate
Z kolei wymioty treścią przypominającą fusy po kawie określa się mianem wymiotów fusowatych.
Źródło krwawienia w przewodzie pokarmowym
Różnica między tymi dwoma postaciami wymiotów zależy od intensywności i źródła krwawienia.
Jeśli miejscem krwawienia jest dwunastnica lub żołądek, a jego intensywność nie jest bardzo duża, krew zalega w żołądku, gdzie pod wpływem stężonego kwasu solnego dochodzi do przemian chemicznych. Czerwona hemoglobina ulega konwersji do brunatnej hematyny, tworzącej drobne kłaczkowate konglomeraty. Tak zmieniona krew przypomina brunatne fusy po kawie.
Jeśli krwawienie pochodzi z przełyku, zwykle jest ono intensywne i szybko dochodzi do wymiotów. Niezmieniona krew jest dobrze widoczna w treści pokarmowej w postaci świeżej krwi lub dużych, połyskliwych skrzepów barwy ciemnowiśniowej. Sporadycznie, przy bardzo intensywnym krwawieniu z żołądka, również dochodzi do krwistych wymiotów.
W obu tych sytuacjach zmienia się barwa stolca na czarny (smolisty), co jest wyrazem przemian chemicznych krwi w jelitach (zobacz: Smolisty stolec).
Krwawienie z dróg oddechowych
Stosunkowo rzadko krew w żołądku pochodzi z górnych dróg oddechowych (nosa, zatok, gardła). Wówczas, o ile dojdzie do wymiotów, ich wygląd także będzie przypominał fusy po kawie. W takiej sytuacji pacjent zwykle ma jednak świadomość połykania krwi napływającej z górnych dróg oddechowych lub zaobserwuje krew w ślinie.
Krwawienie z dolnych dróg oddechowych: tchawicy, oskrzeli i płuc, prowadzi do kaszlu, duszności, krztuszenia się. Odróżnienie tej sytuacji nie nastręcza trudności.
Jakie mogą być przyczyny krwistych lub fusowatych wymiotów?
Krwiste wymioty
Przyczyną wystąpienia krwistych wymiotów mogą być:
- pęknięte żylaki przełyku – najczęściej w przebiegu marskości wątroby
- pęknięcie błony śluzowej dolnej części przełyku w następstwie silnych wymiotów (tzw. zespół Mallory'ego i Weissa)
- bardzo obfite krwotoki z żołądka (w przebiegu choroby wrzodowej, raka (zobacz: Rak żołądka, zmian naczyniowych), rzadziej z dwunastnicy (wrzód, zobacz: Krwawienie z wrzodu żołądka lub dwunastnicy).
Fusowate wymioty
Przyczyną wystąpienia fusowatych wymiotów mogą być natomiast:
- wrzody żołądka, dwunastnicy (trawienny, polekowy)
- rak żołądka
- krwotoczne zapalenie żołądka
- żylaki dna żołądka.
Co należy zrobić w przypadku pojawienia się krwistych lub fusowatych wymiotów?
Jest to bardzo poważny objaw, skłaniający do uzyskania niezwłocznej porady lekarskiej, nawet w warunkach doraźnej wizyty pogotowia ratunkowego (999 lub 112) lub izby przyjęć szpitala.
Koniecznie należy zaprzestać stosowania leków obniżających krzepliwość (np. kwas acetylosalicylowy, antywitaminy K – acenokumarol, warfaryna).
Pomocne jest odszukanie wyniku oznaczenia grupy krwi, co pozwoli skrócić czas do – nierzadko niezbędnego – przetoczenia krwi.