Zimne stopy to powszechny objaw, który sporadycznie może występować u osób zdrowych lub też być związany z chorobami. Najczęstszymi przyczynami uczucia zimnych stóp są zaburzenia krążenia krwi w stopach spowodowane miażdżycą i polineuropatia, czyli uszkodzenie nerwów, które może być związane np. z cukrzycą lub nadużywaniem alkoholu.
Czym są zimne stopy?
Zimne stopy to uczucie, że temperatura stóp jest niższa niż reszty ciała. Niekiedy zimne stopy są jedyną częścią ciała, która ma niższą temperaturę, a czasem zimnym stopom towarzyszą zimne dłonie. Niektóre osoby mają uczucie, że ich stopy są zimne, choć obiektywnie stopy mają temperaturę podobną jak reszta ciała.
Uczucie zimnych stóp jest powszechne. Sporadyczne występowanie tego objawu może być związane z pogodą, nieadekwatnym ubiorem lub przemoczeniem stóp. Jeśli jednak stopy są zimne przewlekle, może to być związane z różnymi chorobami.
Zimne stopy – objawy
Uczuciu zimna w stopach może towarzyszyć:
- pulsujący ból stóp i palców, zwykle o małym natężeniu
- parestezje, czyli nieprzyjemne doznania czuciowe o charakterze pieczenia, mrowienia, mrówek lub drętwienia
- zmiana koloru skóry na stopach – zblednięcie stóp lub zaczerwienienie, a czasem także zasinienie
- zimne dłonie.
Czasem stopy mogą rozgrzewać się dłużej niż inne części ciała po narażeniu na działanie niskich temperatur. U niektórych osób zimne stopy występują tylko w określonych okolicznościach, np. w nocy.
Zimne stopy – przyczyny
Niektóre badania naukowe sugerują, że występowanie zimnych dłoni i stóp może być cechą dziedziczną. Są też osoby mogące być bardziej podatne na marznięcie niż inne. Niska temperatura powoduje zwężanie małych naczyń krwionośnych na obwodzie ciała, czyli w dłoniach i stopach. Krew odpływa do centrum ciała, czyli do narządów, aby utrzymać je w cieple. Zjawisko to może być bardziej odczuwalne u osób mających mało tkanki tłuszczowej, która ma właściwości izolacyjne.
Najczęstszą przyczyną zimnych stóp jest zmniejszony przepływ krwi przez naczynia krwionośne w stopach, czyli upośledzone krążenie, które może występować na różnym tle. Jedną z częstych przyczyn nieprawidłowego krążenia jest miażdżyca, w której tętnice są zwężone przez blaszki miażdżycowe, powodujące, że mniej krwi jest w stanie przez nie płynąć. Wówczas stopy mogą mieć niebieskawy lub fioletowy kolor w pozycji siedzącej, ale bledną podczas leżenia. Chodzenie może powodować ból w łydkach, czyli tzw. chromanie przestankowe.
Inną przyczyną uczucia zimna w stopach może być uszkodzenie nerwów, czyli neuropatia. W tym przypadku osoba odczuwa zimno, ponieważ nerwy wykrywające temperaturę nie działają prawidłowo. Stopy nie są zimne w dotyku, ale odczuciu zimna może towarzyszyć drętwienie lub mrowienie. Polineuropatia bywa spowodowana cukrzycą, nadużywaniem alkoholu, lekami, chorobami autoimmunologicznymi i innymi przyczynami.
Przeczytaj więcej: Polineuropatie
Inne przyczyny zimnych stóp:
- objaw Raynauda, czyli stan, kiedy pod wpływem zimna dochodzi do skurczu małych naczyń krwionośnych; objaw ten dotyczy głównie dłoni, ale może też powodować uczucie zimna w stopach i ich sine a następnie białe zabarwienie, po ogrzaniu, stopy robią się czerwone. Przeczytaj więcej: Objaw Raynauda: przyczny, objawy i leczenie
- niedokrwistość
- zaburzenia hormonalne, np. niedoczynność tarczycy
- fibromialgia
- choroba tętnic obwodowych
- stres.
Niektóre leki mogą również powodować, że stopy są zimne. Jest to wówczas działanie niepożądane. Do leków tych należą między innymi beta-adrenolityki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego, ergotamina stosowana w leczeniu bólów głowy i pseudoefedryna, która znajduje się w lekach na przeziębienie.
Zimne stopy – diagnostyka
Zimne stopy mogą występować zarówno u osób zdrowych, jak i mieć podłoże chorobowe. Lekarz najpierw zbierze wywiad, a następnie zbada pacjenta. Zimne stopy nie są charakterystycznym objawem jednej choroby, więc w zależności od danych, które lekarz uzyska z badania, zaproponuje dalszą diagnostykę i badania dodatkowe, np. badania laboratoryjne krwi w celu wykrycia niedokrwistości lub niedoczynności tarczycy, lub badania obrazowe w celu wykluczenia chorób serca.
Lekarz może też w gabinecie wykonać badanie wskaźnika kostka-ramię, czyli dokonać pomiaru ciśnienia tętniczego na nogach i rękach. Pomaga to zdiagnozować chorobę tętnic obwodowych, której objawem są zimne stopy.
Zimne stopy – leczenie
Zimne stopy są objawem, a nie chorobą, więc leczenie zależy od ich przyczyny, czyli choroby podstawowej. Jeśli zimne stopy są związane z niepożądanym działaniem przyjmowanych leków, lekarz może zalecić ich odstawienie lub zmianę.
Można także samodzielnie podjąć działania, które pomogą zmniejszyć uczucie zimna w stopach. Do interwencji takich należą:
- noszenie ciepłych skarpet bez uciskającego szwu
- zdrowy tryb życia – regularne ćwiczenia fizyczne, odpowiednia dieta i nawodnienie
- unikanie siedzenia cały dzień, robienie przerw w pracy siedzącej na poruszanie się
- niepalenie tytoniu
- niechodzenie boso ani w mokrych skarpetach
- spanie w luźnych, nieuciskających skarpetkach, jeśli stopy są zimne w nocy
- wykonywanie ćwiczeń stóp
- masowanie stóp.
