Nocne poty to pocenie się w nocy, które może mieć różne nasilenie – od łagodnego do ciężkiego – gdy pacjent musi zmieniać w nocy pościel, czasem kilkukrotnie. Nocne poty mogą mieć wiele różnych przyczyn: od łagodnych, przejściowych, do poważnych, jak np.: nowotwory złośliwe. Zwykle nocne poty nie są związane z poważną chorobą.
Nocne poty – co to jest?
Nocne poty to pocenie się w nocy, nawet jeśli w sypialni nie jest gorąco. Nocne poty mogą mieć różne nasilenie: od łagodnego aż do tak dużego, że konieczna jest zmiana pościeli.
Czy nocne poty są częste?
Tak, nocne poty są często występującym objawem. Szacuje się, że mogą występować nawet u co trzeciego pacjenta zgłaszającego się do lekarza rodzinnego. Najczęściej dotyczą osób między 41. a 55. rokiem życia.
Nocne poty – przyczyny
Nocne poty są objawem niecharakterystycznym, co oznacza, że mogą towarzyszyć wielu różnych stanom i chorobom, a także występować u osób zdrowych. U większości pacjentów zgłaszających się do lekarza rodzinnego z powodu nocnych potów nie stwierdza się żadnej poważnej choroby.
Na początku należy wykluczyć czynniki środowiskowe, czyli określić, czy pacjent faktycznie poci się nadmiernie. Niektóre osoby pocą się w nocy, ponieważ w sypialni jest gorąco lub śpią pod grubą kołdrą, choć nie ma takiej potrzeby. Dlatego najpierw należy przeanalizować, czy pocenie się w nocy jest nieadekwatne.
Do częstych przyczyn nocnych potów należą:
- menopauza – nocne poty są wówczas związane z uderzeniami gorąca
- napady paniki
- depresja
- zespół stresu pourazowego
- nadwaga i otyłość
- spożywanie alkoholu i palenie tytoniu
- cukrzyca
- zespół niespokojnych nóg
- nadczynność tarczycy
- choroba refluksowa przełyku.
Nocne poty mogą być także spowodowane poważnymi przyczynami, jak zakażenia i nowotwory złośliwe.
Nocne poty a menopauza
Pocenie się w nocy może być związane z uderzeniami gorąca występującymi podczas menopauzy. Uderzenia gorąca zwykle rozpoczynają się nieprzyjemnym uczuciem gorąca w klatce piersiowej, brzuchu lub w obrębie szyi. Następnie pojawia się uczucie rozlewającego się ciepła oraz widoczne zaczerwienienie skóry klatki piersiowej, głowy i szyi. Uczucie ciepła utrzymuje się przez 3–4 minuty, po czym zazwyczaj następuje pocenie się w tych samych obszarach.
Nocne poty a zakażenia
Wiele zakażeń może powodować nocne poty. Nie są one wówczas jedynym objawem, towarzyszą im zwykle: gorączka, dreszcze, pocenie się także w dzień czy inne objawy ostrego lub przewlekłego zakażenia. Do zakażeń powodujących nocne poty należą m.in.: zakażenie HIV, SARS-CoV-2 oraz infekcyjne zapalenie wsierdzia (wywołane bakteriami), a także wirus Epsteina i Barr, który wywołuje mononukleozę zakaźną.
Choroby, takie jak: gruźlica, malaria, borelioza z Lyme oraz zakażenia grzybicze (np. histoplazmoza czy kokcydioidomykoza) również mogą powodować nocne poty.
Nocne poty a nowotwory złośliwe
Nocne poty mogą towarzyszyć wielu nowotworom złośliwym, ale bardzo rzadko są one jedynym i pierwszym objawem choroby. Jeśli oprócz nocnych potów stwierdza się skłonność do występowania siniaków i krwawień, a także zmęczenie, złe samopoczucie, niezamierzoną utratę masy ciała, może to wskazywać na nowotwór złośliwy.
Nocne poty a leki
Nocne poty mogą być również niepożądanym działaniem wielu leków, takich jak np.:
- wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (czyli leki stosowane m.in. w leczeniu depresji)
- blokery receptora angiotensynowego stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego
- glikokortykosteroidy stosowane w wielu różnych chorobach, głównie autoimmunologicznych
- leki stosowane w leczeniu cukrzycy (pocenie się w nocy może być związane z hipoglikemią w nocy)
- hormony tarczycy stosowane w niedoczynności tarczycy.
Nocne poty mogą być też związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, np. tzw. dopalaczy.
Nocne poty – diagnostyka
Lekarz – po zgłoszeniu się pacjenta z potami nocnymi – zbierze dokładny wywiad. Po pierwsze, należy ustalić, czy pocenie się w nocy jest nadmierne i nieadekwatne, a nie wynika np. z nieprawidłowej temperatury w sypialni.
Następnie należy ustalić:
- Charakterystykę i nasilenie nocnych potów. Należy ustalić, jak często występują poty nocne i jak bardzo są nasilone. Im są łagodniejsze i rzadsze, tym mniejsze jest ryzyko, że ich przyczyna jest poważna.
- Czy występuje gorączka. Aby to ustalić, pacjent powinien mierzyć temperaturę podczas epizodów pocenia się w nocy, a także w ciągu dnia (o losowej godzinie, przynajmniej raz dziennie) i zapisywać pomiary. Jeśli nocnym potom towarzyszy gorączka, to bardziej prawdopodobne jest, że są one związane z infekcją lub nowotworem.
- Czy występują inne objawy, takie jak: powiększone węzły chłonne, osłabienie, zmniejszenie masy ciała, świąd oraz czy pacjent chorował w przeszłości na nowotwory.
- Czy istnieją czynniki ryzyka gruźlicy, zakażenia HIV, SARS-CoV-2 (czy pacjent miał ryzykowny kontakt z osobami chorymi).
- Czy występują objawy wskazujące na zaburzenia hormonalne lub menopauzę.
- Jakie leki przyjmuje pacjent.
- Czy pacjent choruje na choroby układu nerwowego lub w ostatnim czasie przebył udar mózgu.
Następnie lekarz zbada pacjenta. W zależności od tego, na jakie najbardziej prawdopodobne przyczyny będzie wskazywał wywiad oraz wynik badania przedmiotowego, lekarz zaleci konkretne postępowanie lub skieruje pacjenta na badania dodatkowe (mogą być one bardzo różne).
Należy wziąć pod uwagę, że w wielu przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny nocnych potów. Najważniejsze jest, aby wykluczyć poważne przyczyny.
Nocne poty – leczenie
Nie ma jednego schematu leczenia nocnych potów, ponieważ mogą one mieć wiele różnych przyczyn. W niektórych przypadkach leczenie jest proste i polega np. na odstawieniu lub zmianie na inne stosowanych leków. Nocne poty zwykle ustępują samoistnie, jeśli są związane z zakażeniem, np. SARS-CoV-2. W innych, rzadszych przypadkach leczenie może być długotrwałe.
