Drętwienie rąk - przyczyny

Drętwienie rąk to często występujący objaw, który zwykle nie wiąże się z żadnym poważnym stanem ani chorobą. Może mieć wiele przyczyn, do których należą między innymi: przebywanie długo w jednej pozycji (także podczas snu), niedobory (potasu, wapnia, witaminy B₁₂), odwodnienie, przetrenowanie, zaburzenia psychiczne, a także uszkodzenia nerwów np. zespół cieśni nadgarstka lub nieprawidłowości dotyczące kręgosłupa szyjnego.

Co to jest drętwienie rąk?

Drętwienie rąk to często występujący objaw, który może towarzyszyć wielu chorobom, a także występować u osób zdrowych. Drętwienie może dotyczyć jednej ręki, co jest częstsze lub obu rąk. Po pierwsze, należy mieć świadomość, że nie dla każdej osoby drętwienie oznacza to samo zjawisko. Ogólnie, drętwienie jest formą tzw. parestezji, które zaliczamy do zaburzeń czucia. Parestezje to nieprzyjemne wrażenia czuciowe mogą się objawiać jako właśnie drętwienie, mrowienie, wrażenie wbijania igiełek, uczucie chodzenia mrówek, gorąca lub zimna, a także przebiegania prądu.

Drętwienie rąk – przyczyny

Po pierwsze, należy pamiętać, że drętwienie, choć może być przykre, nie zawsze oznacza chorobę. Drętwienie może występować u osób zdrowych. Przyczyny drętwienia rąk możemy w uproszczeniu podzielić na – obwodowe, czyli kiedy nieprawidłowości dotyczą nerwów unerwiających rękę i ośrodkowe – kiedy przyczyną drętwienia jest patologia ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu.

Parestezje są objawem, których przyczyna leży najczęściej w sferze psychicznej osoby ich doświadczającej. Nie chodzi tutaj tylko o osoby ze zdiagnozowanymi przez lekarza zaburzeniami psychicznymi, ale także o osoby zdrowe, które w określonych okolicznościach, np. na skutek stresu, mogą doświadczać parestezji. Przy czym drętwienie może być objawem zaburzeń lękowych (dawniej zwanych nerwicami) lub innych zaburzeń psychicznych.

Inną przyczyną drętwienia, także rąk mogą być przemijające stany, takie jak:

• nierównowaga elektrolitowa, czyli niedobór potasu (rzadko także nadmiar potasu), wapnia
• niedobór witaminy B₁₂
• odwodnienie
• znaczny wysiłek fizyczny, przetrenowanie
• tężyczka utajona, czyli przewlekły niedobór magnezu
• aura migrenowa, czyli krótkotrwały, przemijający stan neurologiczny poprzedzający migrenowy ból głowy, w przebiegu którego może dojść do parestezji jednej ręki, a także połowy twarzy po tej samej stronie, rzadko także nogi; przeczytaj więcej: Migrena - objawy, przyczyny, leczenie
• ucisk na nerwy kończyny górnej, czyli np. noszenie na zgiętym łokciu ciężkiej torby albo zbyt ciasnego zegarka – mrowienie dłoni
• długie przebywanie w jednej pozycji, np. opierając się o coś zgiętą ręką, lub zginanie rąk w łokciach podczas snu
• nadużywanie alkoholu
• stosowanie niektórych leków, zwłaszcza chemioterapii w leczeniu nowotworów złośliwych.

Mechaniczne uszkodzenia nerwów obwodowych, czyli nerwów zaopatrujących kończynę górną, związane z nieprawidłowościami na przebiegu nerwu, także mogą stanowić przyczynę drętwienia. To, jaki obszar ręki drętwieje, naprowadza na rozpoznanie, który nerw jest uszkodzony. Zwykle wówczas objawy dotyczą tylko jednej ręki, ale nie zawsze, a także mogą najpierw występować w jednej ręce, a po jakimś czasie w drugiej. Wyróżniamy kilka zespołów, które objawiają się między innymi drętwieniem rąk:

• zespół cieśni nadgarstka – najczęstsza choroba związana z uszkodzeniem nerwu kończyny górnej. Objawy zespołu cieśni nadgarstka obejmują tylko dłoń i są najczęściej to nieprzyjemne doznania, także drętwienie, w okolicy kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego. Zazwyczaj dołącza do tego osłabienie mięśni, czasem z ich zanikiem. Choroba ta nie obejmuje palca małego. Drętwienie może się nasilać w nocy, co powoduje, że pacjent się budzi i potrząsa dłońmi, aby odczuć ulgę. Przeczytaj więcej: Zespół cieśni nadgarstka
• zespół kanału łokciowego – do podstawowych objawów zespołu kanału nerwu łokciowego należą nieprzyjemne doznania czuciowe – drętwienie, mrowienie, pieczenie w obrębie palców małego oraz serdecznego. Mogą im towarzyszyć bóle okolicy stawu łokciowego, najbardziej nasilone w nocy. Przeczytaj więcej: Zespół kanału łokciowego
• rwa barkowa (rwa ramienna), która objawia się przede wszystkim jednostronnym bólem szyi i karku, który obejmuje ramię i może promieniować do ręki. Drętwienie ręki może towarzyszyć bólowi. Zwykle objawy pojawiają się rano, zaraz po przebudzeniu i nasilają się przy ruchach szyją.

Drętwienie rąk od kręgosłupa

Drętwienie rąk może być też spowodowane nieprawidłowościami związanymi z kręgosłupem, a dokładnie jego odcinkiem szyjnym. Do przyczyn takich należą: dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego, niestabilność odcinka szyjnego kręgosłupa i nadmierne napięcie mięśni przykręgosłupowych. Początkowo objawami tych zaburzeń mogą być właśnie parestezje rąk (lub jednej ręki), a także ból karku i okolicy łopatki lub pachy, który może promieniować wzdłuż całej ręki aż do dłoni, a z biegiem czasu nawet osłabienie siły mięśniowej i precyzji ruchowej. Drętwienie rąk od kręgosłupa jest dość częste.

Zobacz: Drętwienie lewej ręki - czy to objaw dyskopatii kręgosłupa?

Drętwienie rąk a choroby przewlekłe

Czasem drętwienie rąk może się wiązać z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, stwardnienie rozsiane, choroby autoimmunologiczne, niedoczynność tarczycy, borelioza, choroby nowotworowe, kiła, fibromialgia, niewydolność nerek lub wątroby, jamistość rdzenia kręgowego, lub nagłymi, poważnymi stanami, takimi jak udar mózgu albo zator tętnic, które doprowadzają krew do rąk. Czasem drętwienie może wystąpić w związku z półpaścem, który jednak rzadko pojawia się na kończynach, zwykle na tułowiu. Drętwienie może też wystąpić w zatruciach, np. arsenem, rtęcią lub talem. Bardzo rzadko występującym chorobom, takim jak tężec czy wścieklizna, także może towarzyszyć drętwienie rąk.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku tych chorób występuje wiele różnych objawów, a drętwienie rąk jest tylko jednym z nich.

Drętwienie rąk w nocy

Drętwienie rąk w nocy często jest spowodowane ułożeniem ciała podczas snu. Np. zginanie rąk w łokciach i nadgarstkach (często z przyciskaniem ich do klatki piersiowej) podczas snu może się do tego przyczyniać. U osób, które mają jakieś nieprawidłowości w odcinku szyjnym kręgosłupa, dolegliwości może wywoływać także zginanie karku (przyciąganie brody do mostka) podczas snu.

Jednak także w przypadku mechanicznych uszkodzeń nerwów, drętwienie może się nasilać w nocy. Ma to miejsce np. w zespole cieśni nadgarstka, wówczas strzepywanie ręki może przynosić ulgę.

Drętwienie rąk i nóg

Drętwienie obwodowych części kończyn górnych i dolnych, czyli dłoni i stóp może być skutkiem polineuropatii. Polineuropatie to zespół objawów wynikających z uszkodzenia wielu nerwów obwodowych. Gdy uszkodzone są włókna czuciowe, występują takie objawy, jak między innymi drętwienie (i inne parestezje). Te zaburzenia czucia zwykle dotyczą przede wszystkim stóp i dłoni, dlatego czasem określa się je jako zespół „skarpetek i rękawiczek”. Może mieć bardzo różne przyczyny. Do najczęstszych przyczyn polineuropatii należą: cukrzyca, nadużywanie alkoholu, choroby genetyczne, procesy autoimmunologiczne i zapalne, niedożywienie, leki, choroby endokrynologiczne, toksyny, choroby nowotworowe.

Drętwienie rąk – diagnostyka

Drętwienie rąk może mieć wiele przyczyn, z czego znaczna część jest niegroźna. W przypadku wystąpienia tego objawu bez jasnej przyczyny, należy się zgłosić do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi dokładny wywiad, a następnie zbada pacjenta. Istotne jest, czy drętwieniu towarzyszą inne objawy, odczuwane przez pacjenta (np. ból) lub obiektywnie stwierdzane podczas badania, np. zaczerwienienie, obrzęk lub przeciwnie – zbladnięcie kończyny, nieprawidłowa temperatura (nadmierne ucieplenie lub oziębienie ręki), osłabienie lub zanik mięśni, a także okoliczności, w których występują objawy i w których się nasilają. Na tej podstawie będzie mógł podejrzewać najbardziej prawdopodobną przyczynę.

W razie potrzeby skieruje pacjenta na badania dodatkowe – badania laboratoryjne krwi, obrazowe (np. rezonans magnetyczny kręgosłupa lub głowy), badanie przewodnictwa nerwowego (EMG).

Leczenie drętwienia rąk

Leczenie każdej choroby zależy od jej przyczyny. Podobnie jest w przypadku drętwienia rąk. Dlatego też nie ma jednego uniwersalnego sposobu leczenia drętwienia rąk.