Przeszczepianie nerek to jeden z najprężniej rozwijających się programów transplantacyjnych w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym, szpitalu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Pierwsze przeszczepienie nerki w UCK odbyło się w 1980 r., od tego czasu wykonano tutaj już 2 tys. tego typu procedur.
Fot. pixabay.com
UCK od kilku lat jest liderem w dziedzinie transplantacji nerek w Polsce, w 2017 r. całkowita liczba przeszczepionych nerek wyniosła 125, czyli najwięcej w kraju. W 2018 r., zgodnie z ogólnopolską tendencją, ta liczba zmalała do 95.
– Transplantologia to wysiłek wielodyscyplinarny. Dziękujemy naszym współpracownikom: lekarzom i pielęgniarkom, ale też osobom związanym z pracą laboratoryjną, koordynacją działań, które są istotą transplantologii, jak również tym, którzy pomagają w transporcie czy zaopatrzeniu. To święto tych wszystkich osób oraz oczywiście pacjentów, którym dzięki transplantacjom możemy pomagać – mówił dr hab. Tomasz Stefaniak, dyrektor ds. lecznictwa UCK.
Za wyjątkowe zaangażowanie swoich współpracowników, dyspozycyjność, często nienormowane godziny pracy, dziękowali także pozostali uczestnicy konferencji: prof. Alicja Dębska-Ślizień, kierownik Katedry i Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, prof. Zbigniew Śledziński, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej, prof. Radosław Owczuk, kierownik Katedry i Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii, a także Anna Milecka, koordynator Regionalnego Centrum Koordynacji Transplantacji.
23-letnia Magdalena, której przeszczepiono dwutysięczną nerkę, czuje się dobrze. Transplantacja w przypadku tej pacjentki była konieczna z powodu trwałej niewydolności narządu, spowodowanej najprawdopodobniej kłębuszkowym zapaleniem.
Przewlekła niewydolność nerek, będąca wskazaniem do transplantacji, występuje także z powodu powikłań cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, wielotorbielowatości nerek oraz innych chorób ogólnoustrojowych najczęściej o podłożu immunologicznym. Nerki przeszczepiane są chorym leczonym już dializami, a także zanim zaistnieje konieczność tego typu terapii (tzw. transplantacja wyprzedzająca). Narząd można przeszczepić wyprzedzająco również choremu z niewydolnością nerki przeszczepionej (tzw. re-transplantacja wyprzedzająca).
– Naszym oczkiem w głowie jest przeszczepianie wyprzedzające, które wprowadziliśmy w UCK w 2003 r. Zaobserwowaliśmy, że przynosi znakomite efekty. Większość takich chorych otrzymuje przeszczep, zanim wymaga dializy. Przeżywalność nerek i chorych jest lepsza niż w przypadku transplantacji po jakimś czasie trwania leczenia dializami – podkreśla prof. Dębska-Ślizień.
Nerki pobiera się zazwyczaj są od dawców zmarłych, transplantacje od dawców żywych stanowią jedynie kilka procent, przynoszą jednak najlepsze rezultaty. W UCK po raz pierwszy przeszczepiono nerkę od dawcy żywego w 1999 r. Personel gdańskiego ośrodka transplantacyjnego wykonuje zarówno przeszczepieniay od dawców żyjących spokrewnionych, jak i niespokrewnionych.
Po zabiegu transplantacji chory musi pozostawać pod nadzorem specjalistów, niezbędne jest także przyjmowanie leków immunosupresyjnych, jednak przeszczepienie nerki pozwala uniknąć wielu dolegliwości, dając chorym szansę na normalne życie. Ustępuje wiele przewlekłych powikłań związanych z długotrwałą niewydolnością nerek (np. nadczynność przytarczyc oraz inne zaburzenia hormonalne, świąd skóry, niedokrwistość, zaburzenia kostne). Możliwy jest powrót do czynnej pracy zawodowej, sportów rekreacyjnych, a nawet ciąża. Co więcej, nie trzeba przestrzegać uciążliwych ograniczeń w zakresie ilości przyjmowanych płynów i rodzaju pokarmów.
Przeszczepiona nerka ulega jednak stopniowemu niszczeniu. Pacjent z niewydolną nerką przeszczepioną powinien być rozważony jako kandydat do kolejnej formy leczenia nerkozastępczego, w tym do transplantacji tego organu. Może być ona wykonana, o ile chory spełnia kryteria włączenia na listę oczekujących, nawet zanim konieczne będzie dializowanie.
Poza nerkami w UCK przeszczepia się także komórki krwiotówrcze, rogówki, serca, płuca, wątrobę oraz wyspy trzustkowe – w 2018 r. łącznie 317 narządów.
