medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Potas jest najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym i jednym z najważniejszych elektrolitów. Jest składnikiem cytoplazmy komórkowej. Powoduje zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych (działa antagonistycznie w stosunku do wapnia), przeciwdziała pęcznieniu komórek. Jego obecność jest niezbędna do syntezy białek w rybosomach. Jest również niezbędnym elementem wielu procesów enzymatycznych. Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśni. Razem z sodem i chlorkami stanowi najważniejszą część składową płynów pozakomórkowych. Ma wpływ na gospodarkę wodną, kwasowo-zasadową organizmu, bierze udział w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego. Odgrywa ważną rolę w przemianie węglowodanów.
Farmakokinetyka
Sole potasu po podaniu p.o. z reguły dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego (wyjątek stanowią fosforany, siarczany i winiany). Stężenie potasu we krwi wynosi 3,5–5,5 mmol/l. W płynie wewnątrzkomórkowym znajduje się ok. 95% całkowitej ilości potasu w organizmie, a jego stężenie wynosi tam 150 mmol/l. Potas wydalany jest przede wszystkim z moczem, a w trakcie wysiłku fizycznego także z potem.
Leczniczo w stanach niedoboru potasu, w przedawkowaniu glikozydów naparstnicy.
Profilaktycznie w przypadkach leczenia glikozydami naparstnicy, kortykosteroidami oraz lekami moczopędnymi, zwłaszcza tiazydowymi.
Hiperkaliemia, ostra i przewlekła niewydolność nerek, niewydolność kory nadnerczy, hipowolemia z hiponatremią, stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas. Stosowanie tabletek przeciwwskazane jest w przypadkach owrzodzenia żołądka lub jelit.
Rabdomioliza
Pozajelitowo stosować bardzo ostrożnie u osób z rozległym mechanicznym uszkodzeniem tkanek ze względu na ryzyko wystąpienia rabdomiolizy.
Stany wymagające zachowania ostrożności
Należy zachować ostrożność w chorobach serca, po oparzeniach, w stanach ostrego odwodnienia.
Kontrola przebiegu leczenia
W trakcie leczenia konieczna jest kontrola stężenia potasu we krwi i EKG.
Hiperkaliemia
Jednoczesne podawanie preparatów potasu i leków moczopędnych oszczędzających potas, indometacyny i niektórych innych NLPZ oraz inhibitorów ACE może prowadzić do hiperkaliemii.
Dieta
Dieta zawierająca duże ilości soli kuchennej prowadzi do zwiększenia wydalania potasu z moczem.
Glikozydy naparstnicy
Potas osłabia działanie glikozydów naparstnicy.
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności, wymioty, biegunka. Podawany p.o. chlorek potasu o przedłużonym działaniu lub tabletki dojelitowe rzadko mogą być przyczyną powstania owrzodzenia żołądka lub jelit. W przypadkach hiperkaliemii pojawiają się objawy osłabienia mięśni, parestezje, niedowład, obniżenie ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, aż do bloku i zatrzymania czynności serca.
Kardiotoksyczność
W przypadkach pojawienia się objawów kardiotoksyczności pod kontrolą EKG stosuje się 2–3 mmol wapnia (10 ml 10% glukonianu wapnia) we wlewie kroplowym w ciągu 1–5 min. W celu zmniejszenia stężenia potasu podaje się i.v. 5–15 j. insuliny w 500 ml roztworu glukozy w ciągu 5–15 min. W razie potrzeby oba wlewy można powtórzyć. Alternatywnie podanie insuliny można zastąpić podaniem 50–100 ml 4,2% wodorowęglanu sodu w ciągu 15 min.
Kategoria C.
Indywidualne
p.o.: zazwyczaj 40–100 mmol/d w trakcie posiłku lub bezpośrednio po nim z dużą ilością wody; profilaktycznie stosowane są mniejsze dawki, zwykle ok. 20 mmol/d.
I.v.: zazwyczaj do 80 mmol/d (w razie podawania do żył obwodowych roztworów potasu zawierających ponad 30 mmol/l może wystąpić ból i zapalenie żyły). We wlewie kroplowym nie należy podawać potasu szybciej niż 20 mmol/h.
Dzieci: do 2 mmol/kg mc./d i.v. w rozcieńczeniu 2 mmol/100 ml rozpuszczalnika. W przypadku znacznego niedoboru potasu w organizmie można zwiększyć dawkę dobową.
1 mmol (1 mEq) potasu odpowiada 39,1 mg. W 10 ml 15% KCl jest zawarte 20 mmol (20 mEq) potasu.
Sposób przygotowania roztworu
Przygotowując roztwór chlorku potasu do wlewu i.v., jako rozpuszczalnika należy użyć 0,9% roztworu NaCl lub 5% roztworu glukozy.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
