Proteus mirabilis to bakteria, która może powodować zakażenia, głównie dróg moczowych, ale także ran, układu oddechowego, kości, stawów oraz opon mózgowo-rdzeniowych. W leczeniu zakażeń wywołanych bakterią Proteus mirabilis stosuje się antybiotyki, często konieczne jest wykonanie antybiogramu
Co to jest Proteus mirabilis?
Proteus mirabilis, to Gram-ujemna beztlenowa bakteria należąca do rodziny pałeczek Enterobacteriaceae. P. mirabilis wykazuje zdolność tzw. wzrostu rozpełzłego, co oznacza, że bakterie te w grupie mogą się przemieszczać, co pozwala im na przyczepianie się do powierzchni i przemieszczanie się po nich (np. po sprzęcie medycznym) oraz tworzy biofilmy, czyli warstwy, które mogą pokrywać różne powierzchnie (np. ściany pęcherza moczowego).
Proteus występuje obficie w glebie i wodzie. Chociaż jest częścią prawidłowej flory jelitowej człowieka, wiadomo, że powoduje poważne infekcje u ludzi.
Jak można się zarazić Proteus mirabilis? Jakie choroby powoduje?
Proteus mirabilis jest tzw. baterią oportunistyczną, co oznacza, że występuje u zdrowych ludzi, np. w przewodzie pokarmowym, ale w określonych warunkach może wywołać różne zakażenia, np. dróg oddechowych, ran, kości, przewodu pokarmowego, stawów, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęstszymi zakażeniami spowodowanymi przez Proteus są zakażenia układu moczowego (ZUM). Ogólnie, ZUM występują częściej u osób w wieku od 20 do 50 lat, zwykle u kobiet w tej grupie wiekowej. U zdrowych kobiet bakteria Proteus stanowi od 1% do 2% wszystkich ZUM, podczas gdy w szpitalnych (u osób hospitalizowanych) ZUM Proteus stanowi przyczynę u 5% chorych. Proteus mirabilis to częsta przyczyna ZUM u pacjentek z założonym na stałe cewnikiem, urazami rdzenia kręgowego lub nieprawidłowościami strukturalnymi w obrębie układu moczowego.
Czynniki ryzyka ZUM obejmują aktywność seksualną zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, niezabezpieczony stosunek analny u mężczyzn, nieobrzezany penis i niedobory odporności.
Inne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko zakażenia P. mirabilis obejmują płeć żeńską, cewnikowanie – im dłuższy czas utrzymywania cewnika, tym większe ryzyko zachorowania – niewłaściwe czyszczenie lub pielęgnację cewnika.
Zakażenie układu moczowego wywołane przez Proteus mirabilis
Zakażenie układu moczowego spowodowane bakterią Proteus mirabilis może być łagodne i obejmować zapalenie pęcherza moczowego lub ma ciężki przebieg (może prowadzić nawet do sepsy). Proteus zdolny jest do wywoływania zjawiska tworzenia kamieni moczowych (infekcyjnych) w pęcherzu lub nerkach, które zbudowane są z apatytu lub struwitu. Struktury te mogą stanowić ochronną niszę, w której bakterie Proteus bytują i stanowią źródło nawracających zakażeń (samonapędzający się mechanizm). Ponadto obecność kamieni w drogach moczowych prowadzi do zastoju moczu, co sprzyja dalszemu namnażaniu się bakterii, alkalizacji moczu i odkładaniu się nowych warstw struwitu. Szacuje się, że bakterie Proteus odpowiadają za powstawanie około 70% kamieni na tle bakteryjnym (pozostałe 30% powodują inne drobnoustroje). Kamica występuje dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, może być bezobjawowa.
Zakażenie układu moczowego wywołane przez Proteus mirabilis - objawy
Objawy ZUM spowodowanego przez bakterię Proteus mogą być bardzo różne – od bezobjawowego ZUM po ciężką sepsę (tzw. urosepsę). Zwykle pojawiają się objawy związane z oddawaniem moczu – ból, pieczenie podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu (częstomocz), także w nocy, niekiedy nietrzymanie moczu i krwiomocz. Ponadto mogą wystąpić: ból okolicy nadłonowej (w zapaleniu pęcherza moczowego) lub lędźwiowej (przy zajęciu zakażeniem nerek), wyciek z cewki moczowej. Objawy ogólne, jak gorączka, dreszcze, ból głowy, nudności, wymioty, zwykle wskazują na zakażenie górnego odcinka układu moczowego, czyli nerek. Przeczytaj więcej: Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego – objawy, przyczyny, leki i leczenie
Zakażenie układu moczowego wywołane przez bakterie Proteus – leczenie
W leczeniu stosuje się przede wszystkim antybiotyki (np. amoksycylinę). W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie antybiogramu, żeby określić wrażliwość bakterii, aby na tej podstawie lekarz dobrał odpowiednie leczenie.
