Dławica Prinzmetala (odmienna, naczynioskurczowa) jest rzadką postacią choroby wieńcowej, w której ból dławicowy (za mostkiem, który może promieniować) jest wywołany samoistnym skurczem tętnicy wieńcowej. Choć dolegliwości zwykle nawracają, to zapadalność na zawał serca jest bardzo mała
Co to jest dławica Prinzmetala (naczynioskurczowa, odmienna)?
Dławica odmienna (inaczej dławica naczynioskurczowa lub dławica Prinzmetala) to postać choroby niedokrwiennej serca wywołanej miejscowym skurczem tętnicy wieńcowej, który doprowadza do niedokrwienia mięśnia sercowego. Objawy mogą występować spontanicznie (niesprowokowane) lub mogą być prowokowane jedną z grup leków (β-blokery) standardowo stosowanych w leczeniu typowej postaci choroby niedokrwiennej serca. Ponadto skurcz tętnic wieńcowych może zostać wywołany przyjmowaniem substancji psychoaktywnych – amfetaminy lub kokainy.
Dławica odmienna (Prinzmetala, naczynioskurczowa) – przyczyny
Przyczyną choroby jest skurcz dużej tętnicy wieńcowej. Szczególną rolę w wywołaniu skurczu tętnicy wieńcowej odgrywa palenie tytoniu.
Skurcz tętnic wieńcowych może być też wywołany przez:
- hiperwentylację (szybkie głębokie oddychanie, jak np. podczas ataku paniki)
- stres
- niską temperaturę
- zażycie kokainy lub amfetaminy.
Może również mieć związek z astmą aspirynową i przyjmowaniem leków: fluorouracylu lub cyklofosfamidu.
Jak często występuje dławica Prinzmetala (naczynioskurczowa, odmienna)?
Obecnie dławica Prinzmetala występuje w Polsce u <1% chorych z objawami dławicowymi.
Dławica Prinzmetala (naczynioskurczowa, odmienna) – objawy
Dławica odmienna (Prinzmetala) objawia się występowaniem bólu dławicowego, czyli typowo bólu w klatce piersiowej – odczuwanego za mostkiem, który może promieniować do szyi, żuchwy, lewego barku lub lewego ramienia (i dalej zwykle wzdłuż nerwu łokciowego do nadgarstka i palców ręki), do górnej części brzucha, rzadko do okolicy międzyłopatkowej. W dławicy odmiennej ból jest niesprowokowany, niejednokrotnie długotrwały, najczęściej występuje między godz. 24.00 a 6.00 w spoczynku, ale może się pojawiać także po wysiłku. Nasilenie objawów jest największe w ciągu roku od wystąpienia choroby. Dolegliwości nawracają, ale zapadalność na zawał serca jest bardzo mała (<0,5% rocznie).
Co robić w przypadku wystąpienia objawów dławicy odmiennej?
W przypadku spoczynkowego bólu w klatce piersiowej należy wezwać Pogotowie Ratunkowe.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie dławicy odmiennej?
Rozpoznanie stawia się na podstawie występowania niesprowokowanego bólu dławicowego z towarzyszącym uniesieniem odcinków ST w EKG oraz stwierdzenia skurczu tętnicy wieńcowej w koronarografii. Z tego względu wykonuje się badanie EKG lub EKG metodą Holtera. Lekarz może także skierować pacjenta na koronarografię.
Dławica Prinzmetala (odmienna) – leczenie
Podstawowym elementem leczenia dławicy odmiennej jest modyfikacja czynników ryzyka w celu wyeliminowania przyczyn prowokujących skurcz naczyń wieńcowych – przede wszystkim zaprzestanie palenia tytoniu, przyjmowania kokainy i amfetaminy.
W celu przerwania epizodu bólu lekarz może zlecić zastosowanie azotanu w postaci tabletki podjęzykowej lub aerozolu.
Leczenie farmakologiczne obejmuje: kwas acetylosalicylowy, blokery kanału wapniowego (w maksymalnych tolerowanych dawkach) wraz z azotanami długo działającymi, gdy leczenie blokerami kanału wapniowego jest niewystarczające.
Należy pamiętać, że β-blokery rutynowo stosowane w leczeniu typowej postaci choroby niedokrwiennej serca (zwłaszcza nieselektywne) są przeciwwskazane, gdyż mogą prowokować wystąpienie skurczu tętnicy wieńcowej.
Leczenie inwazyjne polega na wprowadzeniu stentu w miejsce blaszki miażdżycowej odpowiedzialnej za skurcz tętnicy. Skuteczność zabiegu ocenia się na około 50%, gdyż dolegliwości nawracają wskutek skurczu w innym odcinku tętnicy. W razie nieskuteczności leczenia lub współwystępowania groźnych komorowych zaburzeń rytmu serca zależnych od niedokrwienia mięśnia sercowego (w przypadku, gdy rozkurcz naczyń po zastosowanym leczeniu zachowawczym jest niewystarczający), zaleca się wszczepienie kardiowertera-defibrylatora.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie dławicy odmiennej?
Leczenie dławicy odmiennej polega na przewlekłym, bezterminowym przyjmowaniu leków. Rokowanie dla chorych z dławicą odmienną jest dobre. Gorsze rokowanie dotyczy chorych z jednoczesnymi zmianami miażdżycowymi w tętnicach wieńcowych oraz u chorych po przebytym migotaniu komór w czasie skurczu tętnicy.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na dławicę odmienną?
Profilaktyka pierwotna choroby niedokrwiennej serca, w tym dławicy odmiennej, oparta jest na udowodnionej zależności między stylem życia a występowaniem tej choroby. Istnieją liczne dowody naukowe potwierdzające, że nieprawidłowa dieta, mała aktywność fizyczna i palenie tytoniu, stanowią istotne czynniki zwiększające ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.
Wykazano, że zdrowa (śródziemnomorska) dieta, prawidłowa masa ciała, aktywność fizyczna i umiarkowane spożycie alkoholu mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. W przypadku dławicy odmiennej należy unikać także substancji prowokujących skurcz tętnic wieńcowych, takich jak amfetamina lub kokaina.