Antagoniści wapnia (blokery kanału wapniowego)

Jak działają blokery kanału wapniowego?

Blokery kanału wapniowego hamują napływ wapnia do komórek, który jest niezbędny do skurczu komórek mięśniowych, w tym komórek mięśni gładkich naczyń oraz komórek mięśnia sercowego.

Wyróżniamy dwie grupy blokerów kanału wapniowego. Do pierwszej zaliczamy werapamil i diltiazem – leki te działają głównie na serce – zwalniają jego czynność i zmniejszają kurczliwość, przez co zmniejszają zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. Do drugiej grupy należą amlodypina, nifedypina, nimodypina i inne. Działają głównie na tętnice, rozszerzając je i zmniejszając ciśnienie tętnicze.

Wskazania do stosowania blokerów kanału wapniowego

• choroba wieńcowa, szczególnie postać naczynioskurczowa (angina Prinzmetala)
• nadciśnienie tętnicze
• zaburzenia rytmu serca – werapamil i diltiazem.

Kiedy nie wolno stosować blokerów kanału wapniowego?

Najważniejszymi przeciwwskazaniami do stosowania werapamilu i diltiazemu są:

• objawowa bradykardia
• zespół chorego węzła zatokowego,
• blok przedsionkowo-komorowy
• zespół Wolfa-Parkinsona-White'a
• zbyt niskie ciśnienie tętnicze
• niewydolność serca.

W przypadku stosowania pozostałych antagonistów wapnia najważniejsze przeciwwskazania to:

• duże zwężenie zastawki aortalnej
• kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu
• ostry zespół wieńcowy
• niedociśnienie tętnicze (hipotensja)
• niewydolność serca.

Zapamiętaj   Zaleca się chorym, aby podczas stosowania blokerów kanału wapniowego nie spożywali większych ilości soku grejpfrutowego, który jest roślinnym koncentratem flawonoidów. Flawonidy oddziałują na enzymy mikrosomalne wątroby i ściany jelita, czyli cytochrom P–450. Są to enzymy, które metabolizują wiele leków. Mechanizm działania flawonoidów polega na hamowaniu jednego z enzymów cytochromu P–450, a mianowicie CYP3A4 – enzymu odpowiedzialnego za pierwszą fazę metabolizmu wielu leków – przyczyniając się tym samym do osłabienia procesu metabolizmu leku i znacznego wzrostu jego stężenia we krwi, a w konsekwencji do wystąpienia efektów niepożądanych. Nieprzestrzeganie tego zalecenia może spowodować nawet kilkakrotny wzrost stężenia leku z grupy antagonistów wapnia, grożący znacznym spadkiem ciśnienia krwi.

Objawy uboczne podczas stosowania antagonistów wapnia

• obrzęki, głównie stóp i goleni
• bóle głowy i zaczerwienienie twarzy, często są krótkotrwałe i występują w pierwszych 2–3 tygodniach leczenia
• zaparcia
• zwolnienie częstości rytmu serca
• spadek ciśnienia tętniczego krwi
• objawy uczuleniowe – wysypka.

Zapamiętaj   Objawy zasłabnięcia występują najczęściej w ciągu dwóch godzin po przyjęciu leków i związane mogą być ze zbyt dużą dawką leku. Należy ułożyć chorego płasko, z uniesionymi nogami, zmierzyć ciśnienie i skontaktować się z lekarzem. W przypadku jakichkolwiek działań niepożądanych skontaktuj się z lekarzem!

Jakie preparaty antagonistów wapnia dostępne są na rynku?

• Amlodypina
• Felodypina
• Isradypina
• Lacydypina
• Nifedypina
• Nimodypina
• Nitrendypina
• Werapamil
• Diltiazem