14 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawcy. W tym roku przypada on w 20. rocznicę ustanowienia przez WHO tego święta. Tegoroczna kampania nosi hasło: „20 lat świętowania dawstwa: Dziękujemy Krwiodawcom!”.
Fot. Adobe Stock / smolaw11
- W ostatnich latach notowany jest trend wzrostowy w zakresie zarówno liczby honorowych dawców krwi, jak i liczby pobranych donacji krwi i jej składników
- Liczba pobranych donacji krwi i jej składników w 2020 r. wyniosła 1 185 042, w 2021 r. – 1 352 885, w 2022 r. – 1 388 987, a w 2023 r. – 1 461 509
- W 2020 r. liczba dawców wyniosła 552 065, w 2021 r. – 595 189, w 2022 r. – 600 472, a w roku ubiegłym było to 617 461 dawców
Według WHO tegoroczna myśl przewodnia ma upamiętnić wpływ krwiodawstwa na życie pacjentów i dawców. Kampania jest okazją do wyrażenia wdzięczności dawcom krwi, osocza i płytek krwi na całym świecie za ich donacje ratujące życie. Ponadto wzywa do działania, motywując więcej osób do przyłączenia się do globalnego ruchu krwiodawstwa.
Narodowe Centrum Krwi, pytane o liczbę krwiodawców oraz liczbę pobranych donacji krwi i jej składników, podało, że w ostatnich latach notowany jest trend wzrostowy zarówno liczby honorowych dawców krwi, jak i liczby pobranych donacji krwi i jej składników.
W 2020 r. liczba dawców wyniosła 552 065, w 2021 r. – 595 189, w 2022 r. – 600 472, a w roku ubiegłym było to 617 461 dawców.
Liczba pobranych donacji krwi i jej składników w 2020 r. wyniosła 1 185 042, w 2021 r. – 1 352 885, w 2022 r. – 1 388 987, a w 2023 r. – 1 461 509.
Statystyki te obejmują dane z 21 regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
W Polsce do pobierania krwi i jej składników uprawnione są: regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa, Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa i Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa MSWiA.
– Krwiodawcy doskonale rozumieją, jak ważną rolę pełnią w zakresie ratowania zdrowia i życia polskich pacjentów. Mając na uwadze, że krew i jej składniki mają określony termin ważności i nie ma możliwości gromadzenia długoterminowych zapasów oraz kierując się odpowiedzialnym i racjonalnym gospodarowaniem, decyzję o oddawaniu krwi podejmują świadomie i rozważnie. Ścisła współpraca honorowych dawców krwi z centrami krwiodawstwa i krwiolecznictwa skutkuje rzeczywistą pomocą, udzielaną pacjentom wymagającym leczenia krwią i jej składnikami – podkreśliło NCK.
W ocenie NCK Polacy są społeczeństwem akcyjnym i wrażliwym na potrzeby drugiego człowieka i bardzo chętnie angażują się w organizowane działania, dzięki czemu możliwe jest niesienie pomocy osobom wymagającym leczenia krwią lub jej składnikami.
– Świadomość, że ofiarowana krew sprawiła, że inny człowiek może żyć, jest naturalnym impulsem, by pomagać z pełnym zaangażowaniem – dodało NCK.
NCK podkreśliło, że w Polsce nie brakuje krwi, a każdy pacjent, który wymaga leczenia krwią lub jej składnikami, na pewno je otrzyma. Zaznaczyło, że ogólnokrajowe stany magazynowe krwi i jej składników są zabezpieczone, więc centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa realizują zapotrzebowania zgłaszane przez szpitale.
– Publiczna służba krwi na bieżąco analizuje zmieniającą się sytuację i dostosowuje działania do potrzeb podmiotów leczniczych w zakresie zapotrzebowania na krew i jej składniki. Zawsze wydawana jest krew na tzw. ratunek życia oraz dla dzieci – wyjaśniło NCK.
Jeśli jakiejś konkretnej grupy krwi w danej chwili potrzeba więcej, a w magazynie najbliższego centrum krwiodawstwa jest jej mało, to sprowadza się ją z innego centrum.
NCK zwróciło jednocześnie uwagę, że mając na względzie zbliżający się okres wakacyjny, potrzebna jest większa aktywność w zakresie honorowego oddawania krwi, by płynnie odpowiadać na potrzeby szpitali w zakresie krwi i jej składników.
– Najbardziej oczekiwana jest krew grup ujemnych i krew grupy zero mająca ujemne Rh (ORhD-), ponieważ w nagłych wypadkach, przy braku krwi właściwej grupy, może być przetoczona każdemu bez ryzyka odrzucenia przez biorcę – wskazało NCK.
O oddawanie krwi apelują m.in. lekarze Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.
– Zbliżają się wakacje. Z doświadczenia wiadomo, że w tym okresie częściej dochodzi do nieszczęśliwych zdarzeń. Wolny czas, wyjazdy, wycieczki. Morskie kąpiele, górskie wspinaczki. Urazów i wypadków nie brakuje. (…) Wiele poszkodowanych osób potrzebuje krwi. Niestety, zdarza się, że jej brakuje. Dlatego apelujemy do wszystkich, którym nieobojętny jest los osób rannych i ciężko chorych o przyłączenie się do grona honorowych dawców – zaapelowała w komunikacie prezeska PPOZ Bożena Janicka.
Narodowy Fundusz Zdrowia przypomniał, że krew jest potrzebna przez cały rok, a szczególnie potrzebują jej ofiary wypadków, pacjenci hematologiczni, onkologiczni i pacjenci poddawani operacjom. Średnio jedna na dziesięć osób leczonych w szpitalu potrzebuje krwi. Do przeprowadzenia operacji serca potrzebnych jest sześć jednostek krwi, dla ofiar wypadku – dziesięć jednostek. Pacjent z chorobą nowotworową potrzebuje 8 razy 450 ml na tydzień.
NFZ zaznaczył, że oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne. W każdym miejscu pobierania krwi – stacjonarnym i wyjazdowym – zorganizowana jest dodatkowo śluza bezpieczeństwa, a więc wymagane jest dezynfekowanie rąk, założenie maseczki i pomiar temperatury. Każde stanowisko do oddawania krwi przez dawcę jest dezynfekowane.
Krew może oddać osoba zdrowa, czyli taka, której to nie zaszkodzi, i której krew będzie bezpieczna dla pacjentów. Musi mieć minimum 18 lat, ale nie więcej niż 65. Nie może ważyć mniej niż 50 kg.
Spis przyczyn stałej i czasowej dyskwalifikacji przyszłego dawcy można znaleźć na stronie Narodowego Centrum Krwi.
W dniu oddania krwi należy być wyspanym i wypoczętym oraz zdrowym, czyli nie mieć objawów przeziębienia, i nie brać żadnych leków (nie dotyczy to większości suplementów diety, czyli np. popularnych preparatów witaminowych czy środków antykoncepcyjnych, należy jednak poinformować o tym osobę kwalifikującą).
– Przed przyjściem do centrum krwiodawstwa trzeba zjeść lekki posiłek niskotłuszczowy, a w ciągu 24 godzin przed pobraniem wypić ok. 2 l płynów i wziąć ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem, najlepiej dowód osobisty. Przed oddaniem krwi należy także ograniczyć palenie papierosów i nie pić alkoholu, również w dniu poprzedzającym oddanie krwi – przypomniało NCK.
Po oddaniu krwi należy stosować się do zaleceń lekarza i personelu fachowego pobierającego krew, uciskać miejsce wkłucia odpowiednio długo i pozostać w miejscu oddania krwi przez co najmniej pół godziny. Należy też w dniu oddania krwi nie nosić w ręce, z której pobierano krew, ciężarów oraz powstrzymać się od intensywnej aktywności fizycznej.
Dzień Krwiodawcy obchodzony jest na całym świecie 14 czerwca, w rocznicę urodzin austriackiego lekarza Karla Landsteinera – patologa i immunologa, noblisty i odkrywcy systemu grup krwi. Jego ideą jest wyrażenie wdzięczności dawcom bezinteresownie oddającym krew, a także popularyzacja honorowego krwiodawstwa.
