W piątek 24 sierpnia weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy o świadczeniach zdrowotnych, zwanej potocznie ustawą 6 proc. PKB na zdrowie. W zakresie wzrostu nakładów ustawa zmienia niewiele – przynajmniej w najbliższych latach. Najbardziej wymierne skutki przynosi natomiast w kwestii wynagrodzeń dla lekarzy.
Fot. Franciszek Mazur / Agencja Gazeta
Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że ustawa realizuje – częściowo – zapisy porozumienia, które minister Łukasz Szumowski podpisał w lutym z przedstawicielami Porozumienia Rezydentów. Lekarze z kolei twierdzą, że ustawa nie tylko realizuje to porozumienie zaledwie częściowo, ale również w sposób daleki od tego, co było w porozumieniu zapisane.
Nie da się jednak ukryć, że środowisko lekarskie na wejście w życie przepisów czeka z niecierpliwością. Od piątku zarówno rezydenci, jak i część lekarzy specjalistów może bowiem zacząć składać deklaracje, na podstawie których wzrosną ich zarobki. Jeśli zostaną złożone w ciągu dwóch tygodni, lekarz ma szansę (jeśli tylko spełniał warunki ustawowe) otrzymać wyrównanie należności od 1 lipca.
Rezydenci na podstawie deklaracji mogą (nie muszą) ubiegać się o bon lojalnościowy (przez Ministerstwo Zdrowia nazywany również „patriotycznym”) w wysokości 600 zł (lub 700 zł dla specjalizacji priorytetowych) brutto miesięcznie. Będzie on wypłacany tym, którzy zobowiążą się do przepracowania w Polsce, w placówkach posiadających kontrakt z publicznym płatnikiem minimum dwóch z pięciu kolejnych lat po zakończeniu specjalizacji w wymiarze czasu odpowiadającym jednemu etatowi. Jest to opcja dla chętnych, ale wszystko wskazuje, że większość młodych lekarzy z rozwiązania skorzysta.
Wszyscy rezydenci (zarówno ci, którzy deklarację podpiszą, jak i ci, którzy tą formą zwiększenia dochodów nie są zainteresowani) mogą liczyć na nowe stawki wynagrodzenia zasadniczego (MZ zapowiadało w piątek przed południem, że minister jeszcze tego samego dnia podpisze stosowne rozporządzenie, które również zadziała z mocą wsteczną od 1 lipca) i na nowe zasady finansowania dyżurów. Ustawa przewiduje, że budżet państwa będzie płacił za cztery dyżury rezydenckie w miesiącu (4x10 godzin 5 minut). Będzie to korzystne dla lekarzy (finansowanie dyżurów na jednakowych podstawach i przy zastosowaniu jednakowych stawek, w dodatku bez opcji „zabierania” za zejścia z dyżurów, zasada ta dotyczy wyłącznie dyżurów finansowanych przez resort zdrowia), a także dla szpitali, które nie będą musiały płacić za dyżury z własnych budżetów (ministerstwo już znalazło szpitalom cele, na jakie powinny przeznaczyć uwolnione środki, wskazując m.in. finansowanie podwyżek dla ratowników).
Ustawa gwarantuje również podwyżki dla części specjalistów – tych, którzy pracują w oddziałach szpitalnych na etacie. Ich wynagrodzenie wzrośnie do 6750 zł brutto (pełny etat), pod warunkiem pełnienia świadczeń tożsamych tylko u jednego pracodawcy. Ministerstwo Zdrowia obiecało wydać interpretację do ustawy, zawierającą m.in. szczegółowe określenie, jakich świadczeń lekarz może udzielać, a jakie są zabronione. Z naszych informacji wynika, że szpitale taką interpretację, przynajmniej w części dotyczącej tego problemu, otrzymały. Generalnie lekarz będzie mógł dodatkowo pracować w poradniach (również POZ, NPL), hospicjach, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładach rehabilitacji leczniczej i opieki długoterminowej. Nie będzie mógł podejmować dyżurów w innych szpitalach. Będzie mógł natomiast konsultować konkretne przypadki – ministerstwo uprzedza, że te świadczenia mogą być starannie kontrolowane.
Resort zdrowia zakłada, że to rozwiązanie zwiększy zainteresowanie wykonywaniem zawodu na podstawie stosunku pracy u jednego pracodawcy i ułatwi świadczeniodawcy zapewnianie całodobowego udzielania świadczeń zdrowotnych przez lekarzy, dla których jest on głównym pracodawcą, a pacjentom – ciągłość opieki medycznej. Z drugiej strony – szpitale, które obsadę dyżurową kompletują w dużym stopniu na lekarzach zewnętrznych, mogą się znaleźć w trudnej sytuacji. Skutki ustawy poznamy w tym zakresie najwcześniej za kilka tygodni, gdy okaże się, ilu lekarzy specjalistów jest zainteresowanych pensją gwarantowaną.
W piątek NFZ opublikował zarządzenie Prezesa NFZ w sprawie warunków wypłaty należności i rozliczania środków finansowych przekazanych na pokrycie kosztów wzrostu wynagrodzeń lekarzy. Osobno został opublikowany komunikat dotyczący skutków finansowych ustawy. „Aktualnie trwają prace mające na celu przygotowanie mechanizmów zapewniających możliwość pokrycia skutków finansowych wynikających z podwyższenia wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1, dotyczących pozostałych składników wynagrodzenia i pochodnych od tych składników leżących po stronie świadczeniodawcy-pracodawcy. Zgodnie z Oceną Skutków Regulacji załączonej do projektu ustawy stanowiącej podstawę wypłaty ww. środków, szacowany skutek finansowy w powyższym zakresie wynieść ma nie więcej niż 237,98 mln zł w 2018 r. i 475,96 mln zł rocznie w kolejnych latach” – czytamy w komunikacie.
Nowelizacja ustawy zakłada przyspieszenie wzrostu nakładów na publiczny system ochrony zdrowia do nie mniej niż 6 proc. PKB do 2024 r. Jednak w tym i w 2019 roku wzrost finansowania będzie, jak wielokrotnie podkreślał prezes NFZ Andrzej Jacyna, praktycznie nieodczuwalny. Pierwszy większy wzrost wynikający z ustawy ma nastąpić w 2020 roku.
