Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała raport podsumowujący ostatnie dziesięć lat. Co się zmieniło? Liczba ludności na świecie znacząco wzrosła. Liczba urodzin jest dwukrotnie wyższa niż zgonów. Średnia długość życia rośnie co roku o cztery miesiące – dla urodzonych w 2017 roku wynosi 71 lat.
Fot. pixabay.com
W 2007 roku 15 krajów miało średnią długość życia na poziomie ponad 80 lat. W roku 2015 – już 29. Liczba krajów o długości życia poniżej 60 lat spadła z 36 do 22. W Europie oczekiwana długość życia (średnia dla obu płci i wszystkich krajów) wynosi 77 lat. W stosunku do roku 2005 jest dłuższa o 11 lat.
Z czego wynika wzrost średniej długości życia? W ciągu dekady znacząco obniżyła się zarówno śmiertelność dzieci poniżej 5. roku życia, jak i śmiertelność okołoporodowa matek. O 14 procent obniżyło się ryzyko zgonów z powodu chorób układu krążenia, a z powodu chorób nowotworowych – o 11 proc.
Świat coraz lepiej radzi sobie z chorobami zakaźnymi. O niemal jedną piątą zredukowano nowe przypadki zachorowania na HIV, o 21 proc. na malarię oraz 16 proc. na gruźlicę. Obniżyła się też śmiertelność z powodu tych chorób – o 50 proc. w przypadku HIV, 49 proc. malarii oraz 25 proc. w przypadku gruźlicy.
WHO przypomina, że dzięki szczepieniom rocznie udaje się uratować życie 2,5 mln osób, głównie dzieci. Tutaj przełomem było wprowadzenie szczepionek przeciw pneumokokom i rotawirusom, bo najczęstsze przyczyny zgonów dzieci poniżej 5. roku życia to zapalenie płuc oraz biegunka.
Nadal jednak 1,5 mln osób, również głównie dzieci, umiera z powodu chorób, którym zapobiegają szczepienia. Szczepienia obniżyły częstotliwość występowania polio o prawie 99 proc. W tej chwili jednym z głównych wyzwań, jakie stawia sobie WHO, jest eliminacja – do 2020 roku – odry. Jednak ostatnie epidemie w Europie stawiają ten plan pod dużym znakiem zapytania.
Najczęściej występujące choroby to schorzenia układu sercowo-naczyniowego, choroby nowotworowe, cukrzyca. Czynniki ryzyka to: palenie papierosów, niewłaściwa dieta, niewystarczająca aktywność fizyczna czy spożycie alkoholu.
WHO zwraca uwagę, że coraz większy problem zdrowotny stanowi depresja. WHO szacuje, że z tego powodu cierpi 4,4 proc. populacji świata, 3,8 proc. uskarża się na stany lękowe, a co roku odnotowuje się blisko 800 tys. samobójstw.
Jednym z najpoważniejszych wyzwań, jakie stawia sobie WHO na następne lata to ograniczenie stosowania antybiotyków, ze względu na coraz poważniejsze zagrożenie antybiotykoopornością. – Antybiotykooporność stwarza podstawowe zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, rozwoju i bezpieczeństwa. Obecnie podjęte zobowiązania muszą zostać przekształcone w szybkie i skuteczne działania dotyczące zarówno ludzi jak i zwierząt. Kończy nam się czas – przyznała podczas prezentacji raportu odchodząca dyrektor generalna Margaret Chan.
Poważnym problemem i wyzwaniem dla WHO jest utrzymujące się na wysokim poziomie zróżnicowanie w dostępie do zdrowia – w najuboższych populacjach świata ciągle powszechne jest zjawisko przedwczesnej umieralności. W krajach biednych podstawowym czynnikiem odpowiadającym za rozwój wielu chorób i przedwczesne zgony jest niedożywienie.
Z drugiej strony problemem w krajach wysokorozwiniętych jest otyłość i wszystko, co mieści się pod hasłem „niezdrowy styl życia”. Dlatego najnowsze zalecenia WHO obejmują promowanie aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania się, zmniejszenie spożycia niezdrowej żywności i napojów wysoko słodzonych. Szczególny nacisk WHO kładzie na zmniejszenie ryzyka wystąpienia otyłości wśród dzieci, propagowanie zdrowego środowiska szkolnego i odpowiedzialnych nawyków zdrowotnych.
W krajach rozwiniętych nie problemem, ale na pewno wyzwaniem jest rosnąca liczba osób w podeszłym wieku – w ciągu dziesięciu lat liczba osób w wieku powyżej 90 lat wzrosła o dwie trzecie. Organizacja apeluje do państw o wdrażanie strategii i planów działania na rzecz osób starszych. Chodzi o dostosowanie systemów opieki zdrowotnej do potrzeb osób starszych, opracowanie rozwiązań z zakresu opieki długoterminowej.
WHO apeluje też, by w kreowaniu polityki zdrowotnej nie skupiać się wyłącznie na chorobach, a przede wszystkim dbać o zdrowie i jego utrzymanie.
