Minuta medycznej prasówki – 30.05.2018

30.05.2018

Nasi redaktorzy polecają lekturę najciekawszych artykułów, które ukazały się ostatnio w prasie medycznej.

Przedłużona tlenoterapia może szkodzić dorosłym z chorobą o ostrym przebiegu

Chu D.K., Kim L.H.-Y., Young P.J. i wsp.: Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet, 2018 Apr 28; 391 (10131): 1639–1705. doi: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)30479-3
McEvoy J.W.: Excess oxygen in acute illness: adding fuel to the fire. Lancet, 2018 Apr 28; 391 (10131): 1640–1642. doi: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)30546-4

W metaanalizie uwzględniono 25 badań klinicznych z randomizacją, w których pacjentów z chorobą o ostrym przebiegu przydzielano do dwóch grup – otrzymujących leczenie tlenem bez ograniczeń lub leczenie tlenem z ograniczeniami. Do badań włączono >16 000 pacjentów, którzy przebyli operację w trybie pilnym, zawał serca, nagłe zatrzymanie krążenia, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (uraz lub udar) lub sepsę albo zostali przyjęci na oddział intensywnej opieki medycznej. Mediana utlenowania krwi tętniczej przy włączeniu do badań wynosiła >96%, przy czym z niektórych badań wykluczano pacjentów z hipoksemią. Mediana stężenia tlenu stosowanego w badaniach wynosiła 52% w grupie otrzymującej leczenie bez ograniczeń i 21% w grupie leczenia z ograniczeniami. We wszystkich badaniach w razie potrzeby leczono hipoksemię, przy czym cel leczenia był różny w grupie otrzymującej leczenie bez ograniczeń i w grupie leczenia z ograniczeniami.

Podawanie tlenu bez ograniczeń, w odróżnieniu od bardziej zachowawczego podejścia (choć wciąż obejmującego leczenie hipoksemii), wiązało się ze zwiększeniem śmiertelności o około 20% (ryzyko względne [RR]: 1,21; [95% CI: 1,03–1,43]). Warto zauważyć, że śmiertelność szpitalna wśród pacjentów z chorobą o ostrym przebiegu wynosiła <4%, co wskazywało na ciężkość chorób stosunkowo niewielkiego stopnia.

Na podstawie dostępnych danych autorzy wyciągnęli wniosek, że stosowanie tlenu w celu uzyskania wysycenia hemoglobiny >96% może się wiązać z niekorzystnymi konsekwencjami.

Zrównoważone krystaloidy vs 0,9% roztwór NaCl u dorosłych w ciężkim stanie klinicznym

Semler M.W., Self W.H., Wanderer J.P. i wsp.; SMART Investigators and the Pragmatic Critical Care Research Group. Balanced Crystalloids versus Saline in Critically Ill Adults. N. Engl. J. Med., 2018 Mar 1; 378 (9): 829–839. doi: 10.1056/NEJMoa1711584. Epub 2018 Feb 27. PubMed PMID: 29485925; PubMed Central PMCID: PMC5846085
Myburgh J.: Patient-Centered Outcomes and Resuscitation Fluids. N. Engl. J. Med., 2018 Mar 1; 378 (9): 862–863. doi: 10.1056/NEJMe1800449. Epub 2018 Feb 27. PubMed PMID: 29485927

Badanie przeprowadzone na kilku oddziałach intensywnej opieki medycznej wskazuje, że stosowanie u pacjentów w ciężkim stanie klinicznym wyłącznie 0,9% roztworu NaCl – zamiast zrównoważonych krystaloidów – może mieć niekorzystne konsekwencje.

Prawie 16 000 pacjentów randomizowano do grup otrzymujących 0,9% roztwór NaCl lub zrównoważone krystaloidy (płyny z mniejszym stężeniem chlorków: roztwór Ringera lub płyn Plasma-Lyte A). Śmiertelność szpitalna wśród wszystkich pacjentów wynosiła nieznacznie >10%, co wskazuje na choroby umiarkowanie ciężkie. Ryzyko zgonu lub znacznego uszkodzenia nerek (konieczność rozpoczęcia leczenia nerkozastępczego lub utrzymujące się podwojone stężenie kreatyniny) wynosiło 14,3% w grupie otrzymującej zrównoważone krystaloidy vs 15,4% w grupie otrzymującej 0,9% NaCl (iloraz szans [OR]: 0,90, 95% CI: 0,82–0,99); zaobserwowano nieistotny statystycznie trend w kierunku różnicy śmiertelności w 30. dniu (10,3% vs 11,1%).

Wyniki te prawdopodobnie doprowadzą do zmniejszenia stosowania 0,9% roztworu NaCl jako jedynego krystaloidu u pacjentów w ciężkim stanie klinicznym.

Nadzór kolonoskopowy nad pacjentami po resekcji raka jelita grubego: streszczenie wytycznych opublikowanych w Stanach Zjednoczonych

Rusiecki J., Cifu A.S.: Colonoscopy Surveillance After Colorectal Cancer Resection. JAMA, 2017 Dec 19; 318 (23): 2346–2347. doi: 10.1001/jama.2017.17613. PubMed PMID: 29260211
Kahi C.J., Boland C.R., Dominitz J.A. i wsp.; United States Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer.: Colonoscopy Surveillance After Colorectal Cancer Resection: Recommendations of the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer. Gastroenterology, 2016 Mar; 150 (3): 758–768.e11. doi: 10.1053/j.gastro.2016.01.001. Epub 2016 Feb 10. Review. PubMed PMID: 26892199

W streszczeniu podsumowano wytyczne US Multi-Society Task Force z 2016 roku, dotyczące obserwacji pacjentów po chirurgicznym leczeniu raka jelita grubego.
W wytycznych uwzględniono zalecenia i sugestie (klasa zaleceń – warunkowe lub słabe) dotyczące endoskopowego nadzoru nad pacjentami po resekcji raka jelita grubego. Silne zalecenia są wydawane, gdy większość pacjentów byłaby skłonna poddać się takiemu postępowaniu, lekarz powinien zastosować je w większości przypadków, a zalecenia można uznać za obowiązujący standard postępowania i parametr oceny wyników leczenia. W przypadku słabszych zaleceń (sugestii) większość pacjentów byłaby skłonna poddać się takiemu postępowaniu, ale wielu byłoby przeciwnego zdania, lekarz powinien dostosować swoje postępowanie do konkretnej sytuacji klinicznej i preferencji pacjenta, a standardem może być raczej rozważenie danej interwencji, a nie jej zastosowanie. (Koncepcję słabych i silnych zaleceń przedstawiono zgodnie z metodologią GRADE; zobacz: wprowadzenie do systemu GRADE).

Wybrane silne zalecenia:

  • Po leczeniu chirurgicznym raka jelita grubego kontrolną kolonoskopię należy wykonać po roku, potem po kolejnych 3 latach, a następnie wykonywać w odstępach 5-letnich (silne zalecenie, niska jakość danych).
  • U pacjentów po leczeniu chirurgicznym raka jelita grubego powodującego niedrożność jelita pierwszą kolonoskopię należy wykonać w ciągu od 3 do 6 miesięcy, kolejną 1 rok później, potem po 3 latach, a następnie wykonywać w odstępach 5-letnich (silne zalecenie, niska jakość danych).
  • Po leczeniu chirurgicznym miejscowo zaawansowanego raka odbytnicy pacjenci powinni być poddani badaniu kontrolnemu obejmującemu sigmoidoskopię wykonaną giętkim fiberoskopem lub endosonografię co 3–6 miesięcy przez 2–3 lat (słabe zalecenie, niska jakość danych).
  • Niska jakość danych wskazuje na małą wiarygodność dostępnych danych.

    Zobacz także

    Profesor Andrzej Szczeklik

    Profesor Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, pisarz eseista i filozof medycyny, wiceprezes Polskiej Akademii Umiejętności, animator Akademii Młodych "PAUeczka Akademicka".