Poskromienie hiponatremii - nigdy więcej wątpliwości w rozpoznawaniu i leczeniu

22.12.2014

W minionym roku opublikowano pierwsze europejskie wytyczne dotyczące postępowania w hiponatremii u osób dorosłych, opracowane przez wspólną Grupę Roboczą trzech towarzystw naukowych: European Society of Intensive Care Medicine, European Society of Endocrinology oraz European Renal Association – European Dialysis and Transplantation Association.

Przedstawiono podział hiponatremii ze względu na stężenie sodu w surowicy oraz czas trwania (definiując hiponatremię ostrą jako trwającą <48 h). Na nowo opracowano algorytm diagnostyczny w hiponatremii. Pierwszym krokiem jest oznaczenie osmolalności osocza (hiponatremia hipotoniczna lub niehipotoniczna). W drugim kroku należy oznaczyć osmolalność moczu (wartość ≤100 mOsm/kg H2O wskazuje na nadmierną podaż wody). Trzeci krok to pomiar stężenia sodu w moczu oraz kliniczna ocena efektywnej objętości krążącej (pacjent odwodniony, nadmiernie nawodniony lub prawidłowo nawodniony). Nowe podejście w algorytmie diagnostycznym polega na przesunięciu oceny klinicznej, będącej parametrem subiektywnym, na dalsze etapy diagnostyczne, co pozwala uniknąć błędu na początkowym etapie.

Obrzęk mózgu w następstwie hiponatremii jest stanem zagrożenia życia. Objawy kliniczne obrzęku mózgu podzielono na umiarkowanie ciężkie i ciężkie; opracowano wytyczne praktycznego stosowania soli hipertonicznej w obu tych sytuacjach. Pacjenci z przewlekłą hiponatremią bez objawów obrzęku mózgu wymagają leczenia ukierunkowanego na przyczynę hiponatremii, a w okresie zwiększania się stężenia sodu w surowicy należy ściśle monitorować i kontrolować tempo przyrostu natremii, aby uniknąć ryzyka wystąpienia zespołu demielinizacyjnego.

W nowej wersji podręcznika rozdział poświęcony hiponatremii został napisany na nowo na podstawie ww. wytycznych oraz uzupełniony o informacje dotyczące postępowania w hiponatremii spowodowanej określoną przyczyną.

Zobacz także
  • Wytyczne rozpoznawania i leczenia hiponatremii
  • Endokrynologia. 60-letnia kobieta z hiponatremią
Wybrane treści dla pacjenta
  • Hiponatremia (niedobór sodu) - przyczyny, objawy, leczenie

Profesor Andrzej Szczeklik

Profesor Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, pisarz eseista i filozof medycyny, wiceprezes Polskiej Akademii Umiejętności, animator Akademii Młodych "PAUeczka Akademicka".