Osoby wykonujące rutynowe czynności przy pensjonariuszach z podejrzeniem lub rozpoznaniem COVID-19 mają obowiązek stosowania środków chroniących przed transmisją zakażenia drogami kontaktową i kropelkową (szczegółowe instrukcje dotyczące środków ochrony przed COVID-19 są dostępne pod adresem https://www.who.int/publications-detail/infection-prevention-and-control- -during-health-care-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected-20 200 125):
- w celu uniknięcia skażenia PPE należy podczas ich zakładania i zdejmowania zachować ostrożność i przestrzegać zalecanej procedury
- przed założeniem i po zdjęciu PPE należy zdezynfekować ręce
- ochrona przed zakażeniem drogami kontaktową i kropelkową obejmuje stosowanie: maski medycznej, rękawiczek, fartucha z długim rękawem oraz osłony oczu (gogli lub przyłbicy)
- pracownicy powinni zdejmować PPE tuż przed opuszczeniem pokoju pensjonariusza
- zużyte PPE należy wyrzucić do kosza na odpady medyczne, a następnie zdezynfekować ręce.
Osoby sprawujące opiekę nad pensjonariuszem z podejrzeniem lub rozpoznaniem COVID-19 powinny w czasie wykonywania procedur związanych z powstawaniem aerozolu (np. odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych, intubacja; zob. https://www.who.int/publications-detail/infection-preventionand-control-during-health-care-when-novel-coro navirus-(ncov)-infection-is-suspected-20 200 125) stosować środki ochrony przed zakażeniem drogami kontaktową i powietrzną. Ochrona przed zakażeniem drogą powietrzną obejmuje stosowanie masek z filtrem klasy N95, FFP2, FFP3 lub ich odpowiedników oraz rękawiczek, fartucha z długim rękawem i osłony oczu (gogli lub przyłbicy). Uwaga: maski N95 powinno się stosować tylko w placówkach, w których regularnie sprawdza się ich dopasowanie do twarzy pracowników.
Osoby sprzątające, zmieniające pościel, robiące pranie itd. powinny nosić PPE, w tym maseczkę, rękawiczki, fartuch z długim rękawem, gogle lub przyłbicę oraz wysokie lub pełne gumowe obuwie ochronne, a przed założeniem i po zdjęciu rękawiczek zdezynfekować ręce.
Utrzymywanie czystości i dezynfekcja pomieszczeń
Zaleca się mycie i dezynfekcję wszystkich powierzchni
płaskich i często dotykanych (jak np.
włączniki światła, klamki, ramy łóżek, szafki
nocne, telefony) oraz łazienek środkami do czyszczenia i dezynfekcji przeznaczenia szpitalnego
≥2 razy dziennie i za każdym razem, gdy się zauważy
zabrudzenia.
Powierzchnie z widocznymi zabrudzeniami
należy w pierwszej kolejności umyć detergentem
(specjalnym preparatem lub wodą z mydłem), a następnie szpitalnym środkiem do dezynfekcji
(ilość i czas pozostawienia detergentu na czyszczonej
powierzchni zależą od zaleceń producenta).
Po upływie wskazanego przez producenta czasu
środek dezynfekujący należy spłukać czystą wodą.
Jeśli środki dezynfekujące przeznaczenia szpitalnego
nie są dostępne, POD może stosować
do dezynfekcji rozcieńczony wybielacz o minimalnym
stężeniu chloru 5000 ppm lub 0,5% (odpowiednik
5% płynu wybielającego rozcieńczonego
wodą w stosunku 1:9).8
Pranie
Znajdujące się na pościeli odchody o konsystencji
stałej należy starannie usunąć i umieścić w pojemniku z pokrywą, a następnie wyrzucić do toalety
lub latryny. Brudną pościel należy włożyć do wyraźnie
oznaczonego, szczelnego worka lub kosza.
Zaleca się pranie w pralce w temperaturze
60-90°C z użyciem detergentu. Pranie można
wysuszyć zgodnie ze standardowymi procedurami.
Jeżeli nie ma możliwości skorzystania z pralki,
pościel można namoczyć w ciepłej wodzie z mydłem w dużej balii i mieszać kijem, unikając
chlapania. Następnie należy wylać wodę z balii, a pościel moczyć około 30 minut w roztworze
chloru o stężeniu 0,05% (500 ppm). Na koniec pranie
należy wypłukać w czystej wodzie, rozwiesić i pozostawić do całkowitego wyschnięcia.
Ograniczenie przemieszczania się lub transportu
Obowiązki POD w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia zakażenia wirusem powodującym COVID-19 u pensjonariusza:
- 1) zakazać pensjonariuszom z potwierdzonym COVID-19 opuszczania swoich pokoi podczas choroby
- 2) ograniczyć przemieszczanie się i transport pensjonariuszy do sytuacji, w których jest to konieczne do wykonania badań i procedur lecz niczych; należy unikać przewożenia pensjonariuszy do innych placówek (chyba że istnieją wskazania medyczne)
- 3) jeśli przewiezienie pensjonariusza jest niezbędne – powiadomić osoby transportujące i personel w placówce docelowej o konieczności zastosowania środków ostrożności podczas kontaktu z przewożonym pacjentem; należy dopilnować, by pensjonariusz, który z konieczności musi opuścić swój pokój, miał założoną maskę i przestrzegał zasad higieny dróg oddechowych
- 4) należy pozostawić pacjentów z COVID-19 w izolacji do czasu całkowitego ustąpienia objawów i 2-krotnego uzyskania ujemnego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku SARS-CoV-2, przy czym odstęp między badaniami nie może być <24 godziny; jeśli nie można wykonać tych badań, WHO zaleca pozostawienie chorego w izolacji przez dodatkowe 2 tygodnie od ustąpienia objawów
- 5) przygotować się na przyjęcie pensjonariuszy, którzy byli hospitalizowani z powodu COVID-19, są w stanie stabilnym i mogą się zaopiekować chorymi pozostającymi w izolacji. W takich sytuacjach w POD obowiązują takie same środki ostrożności, ograniczenia i zasady utrzymywania czystości, jak w przypadku rozpoznania COVID-19 u pensjonariusza POD.
Zgłaszanie
Wszystkie przypadki podejrzenia lub rozpoznania COVID-19 należy zgłosić właściwym organom, zgodnie z lokalnymi regulacjami.
Minimalizowanie wpływu działań z zakresu PKZ na zdrowie psychiczne pensjonariuszy, pracowników oraz odwiedzających
Zalecenia specjalne w zakresie opieki
- Wskazówki WHO dotyczące opieki klinicznej nad chorymi na COVID-19 są dostępne pod adresem https://www.who.int/publications-detail/clinical-management-of-severe-acute-respiratory-infection-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected.
- Osoby starsze, zwłaszcza przebywające w izolacji, z upośledzeniem funkcji poznawczych lub otępieniem oraz osoby, które nie są w stanie funkcjonować samodzielnie, mogą w wyniku odosobnienia stać się niespokojne, rozgniewane, zestresowane, pobudzone lub wycofane.
- Należy takim osobom zapewnić praktyczne wsparcie emocjonalne ze strony bliskich (rodziny) i personelu medycznego.
- Pensjonariuszom, personelowi medycznemu i innym pracownikom należy przekazywać bieżące informacje na temat COVID-19.
Wspieranie pracowników medycznych i opiekunów
- Należy w miarę możliwości chronić pracowników przed stresem fizycznym i psychicznym, aby mogli jak najlepiej wypełniać swoje obowiązki pomimo dużego obciążenia pracą, szczególnie w razie negatywnych doświadczeń związanych ze stygmatyzacją lub lękiem w rodzinie lub otoczeniu.9
- Należy zapewnić regularne i wspierające monitorowanie całego personelu pod kątem ogólnego samopoczucia, a także stworzyć warunki umożliwiające szybką komunikację oraz otoczenie opieką.
- W razie potrzeby należy umożliwić pracownikom odpoczynek i regenerację oraz rotowanie obowiązków.
- Szkolenia w zakresie zdrowia psychicznego, wsparcia psychospołecznego10 oraz pierwszej pomocy psychologicznej11 mogą wspomóc pracowników w rozwijaniu umiejętności niezbędnych do udzielania pomocy psychologicznej osobom przebywającym w POD.
- Pracownicy muszą zadbać o odpowiednie środki bezpieczeństwa, aby zapobiec narastaniu obaw lub lęku u osób przebywających w POD.
Przypisy:
a Pod adresem https://www.who.int/emergencies/
diseases/novel-coronavirus-2019/training/online-training
WHO udostępnia instruktażowe nagrania wideo dotyczące COVID-19, w tym PKZ w odniesieniu
do SARS-CoV-2.
b U osób w podeszłym wieku, w szczególności obciążonych
chorobami współistniejącymi lub osłabionych,
zakażenie często wywołuje nieswoiste objawy, takie
jak spowolnienie, ograniczenie aktywności ruchowej
czy biegunka. U takich osób, również w przypadku
COVID-19, może nie wystąpić gorączka, dlatego personel
powinien być wyczulony na opisane powyżej
zmiany zachowania jako możliwe objawy zakażenia
SARS-CoV-2.
Podziękowania
Niniejszy dokument powstał we współpracy z WHO Health Emergencies
Program (WHE) Experts Ad-hoc Advisory Panel for Infection Prevention
and Control (IPC) Preparedness, Readiness and Response to COVID-19
oraz panelem ekspertów z WHO Clinical Consortium on Healthy Ageing
oraz WHO Global Network on Long-term care for older people (Liat
Ayalon, Mario Barbagallo, Jane Barratt, Piu Chan, Prasun Chatterjee,
Rosaly Correa-de- Araujo, Leon Geffen, Muthoni Gichu, Hanadi Khamis
Al Hamad, Alfonso J. Cruz Jentoft, Arvind Mathur, Finbarr Martin,
Weerasak Muangpaisan, Alex Molasiotis, Luis Miguel F. Gutiérrez
Robledo, John Rowe, Vinod Shah, Peter Lloyd-Sherlock, Ninie Wang,
Chang Won Won, Jean Woo), a także innymi międzynarodowymi
ekspertami. WHO pragnie również podziękować osobom, które
przyczyniły się do powstania niniejszego dokumentu, w tym
pracownikom organizacji; departamentom Maternal, Newborn, Child
& Adolescent Health & Ageing, Mental Health and Substance Use, Social
Determinant of Health, Health Emergency, a także biurom regionalnym.
WHO ściśle monitoruje rozwój epidemii COVID-19 i w razie potrzeby
będzie aktualizować zalecenia. W przypadku niewprowadzenia
aktualizacji dokument automatycznie straci ważność po 2 latach od daty
publikacji.
Piśmiennictwo
1. World Health Organization: Country & technical guidance – coronavirus disease (COVID-19). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/ technical-guidance (dostęp: 19.03.2020)2. World Health Organization: Infection prevention and control of epidemic- and pandemic-prone acute respiratory infections in health care – WHO Guidelines. 2014. http://apps. who.int/iris/bitstream/10 665/112 656/1/9789241507134_eng.pdf (dostęp: 19.03.2020)
3. World Health Organization: WHO guidelines on hand hygiene in health care. Geneva: World Health Organization. 2009. https://www.who.int/infection-prevention/publications/ hand-hygiene-2009/en/ (dostęp: 19.03.2020)
4. World Health Organization: Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public. 2020. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public (dostęp: 19.03.2020)
5. World Health Organization: Infection prevention and control; implementation tools and resources. 2020. https://www.who.int/infection-prevention/tools/en/ (dostęp: 19.03.2020)
6. World Health Organization: Decontamination and reprocessing of medical devices for healthcare facilities. 2020. https://www.who.int/infection-prevention/publications/ decontamination/en/ (dostęp: 19.03.2020)
7. World Health Organization: Water, sanitation, hygiene and waste management for COVID-19. 2020. https://www.who.int/publications-detail/water-sanitation-hygiene-and-waste-management-for- covid-19 (dostęp: 19.03.2020)
8. World Health Organization: Infection prevention and control during health care when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected. 2020. https://www.who.int/publications-detail/ infection-prevention-and-control-during-health-care-when-novel-coronavirus-( ncov)-infection-is-suspected-20 200 125 (dostęp: 19.03.2020)
9. World Health Organization: Coping with stress during the 2019-nCoV outbreak. 2020. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/coping-with-stress.pdf (dostęp: 19.03.2020)
10. World Health Organization: Mental health and psychosocial considerations during COVID-19 outbreak. 2020. https://www.who.int/docs/default- source/coronaviruse/ mental-health- considerations.pdf (dostęp: 19.03.2020)
11. World Health Organization: Psychological first aid: Guide for field workers. 2011. https:// www.who.int/mental_health/publications/guide_field_workers/en/ (dostęp: 19.03.2020)