Od Redakcji: W artykule przedstawiono stan wiedzy na 20 lipca 2021 r. Aktualne informacje są publikowane na bieżąco w serwisie internetowym mp.pl/covid19.
Jak cytować: Kuna A., Wroczyńska A., Rymer W., Szymczak R.K., Kot J.: Medycyna podróży podczas pandemii COVID-19 – aktualne zagadnienia. Med. Prakt., 2021; 7-8: 100–118
Skróty: CDC (Centers for Disease Control and Prevention) – (amerykańskie) Centra ds. Kontroli i Prewencji Chorób, COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) – Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, GIS – Główny Inspektorat Sanitarny, IHR (International Health Regulations) – Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne, MKSz – Międzynarodowa Książeczka Szczepień, MSZ – Ministerstwo Spraw Zagranicznych, RP – Rzeczpospolita Polska, RT-PCR (reverse transcription-polymerase chain reaction) – reakcja odwrotnej transkrypcji i reakcja łańcuchowa polimerazy, SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2, SpO2 – wysycenie tlenem hemoglobiny krwi tętniczej mierzone za pomocą pulsoksymetru, UCC – Unijny Certyfikat COVID, UE – Unia Europejska, VOC (variants of concern) – warianty wzbudzające obawę, VOI (variants of interest) – warianty wzbudzające zainteresowanie, WHO (World Health Organization) – Światowa Organizacja Zdrowia
Jakie ryzyko – zarówno dla zdrowia osób podróżujących, jak i w kontekście zdrowia publicznego – wiąże się z nowymi wariantami SARS-CoV-2 w podróżach międzynarodowych?
Nowo wykrywane warianty wirusa mogą się różnić od wariantu pierwotnego zdolnością transmisji, a także obrazem klinicznym i ryzykiem ciężkiego przebiegu zakażenia oraz efektywnością stosowanych środków profilaktycznych. WHO wyróżnia 3 kategorie wariantów SARS-CoV-2 (tab.):
- warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI) – warianty posiadające markery genetyczne powiązane z potencjalnie zwiększonym ryzykiem, na przykład mutacje zmieniające sposób wnikania do komórek, zmniejszające możliwość neutralizacji przez przeciwciała powstałe w efekcie zakażenia lub szczepienia, potencjalnie zwiększające transmisyjność lub ciężkość choroby, zmniejszające skuteczność leczenia lub dostępnych metod diagnostycznych
- warianty wzbudzające obawę (VOC) – warianty o potwierdzonej zwiększonej zaraźliwości, większym ryzyku ciężkiego przebiegu zakażenia lub zmniejszonej podatności na neutralizację przez przeciwciała powstałe w efekcie infekcji lub szczepienia, ograniczające wartość dostępnych metod diagnostycznych, związane z lekoopornością na ≥1 grupę leków lub z mniejszą skutecznością szczepień
- warianty o znacznych konsekwencjach – do tej kategorii będą zaliczone warianty, w których przypadku zostanie udowodnione, że środki profilaktyczne, metody diagnostyki i leczenia zakażenia mają znacznie mniejszą skuteczność w porównaniu z wariantami, które pojawiły się wcześniej, co może się wiązać m.in. ze znacznie zwiększonym ryzykiem ciężkiego przebiegu zakażenia i hospitalizacji oraz małą skutecznością szczepień. Jak dotąd nie zakwalifikowano do tej grupy żadnego wariantu.
Tabela. Warianty SARS-CoV-2 wzbudzające obawę (VOC) i warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI) wg WHO | |||
---|---|---|---|
Oznaczenie wg WHO | Linia genetyczna wg PANGO | Pierwszy zidentyfikowany przypadek (czas i lokalizacja) | Uwagi |
warianty wzbudzające obawę (VOC) | |||
Alpha | B.1.1.7 | wrzesień 2020, Wielka Brytania | zwiększone transmisyjność (o ok. 50% w porównaniu z wariantami krążącymi wcześniej) i śmiertelność |
Beta | B.1.351 | maj 2020, Republika Południowej Afryki | zwiększone transmisyjność oraz zdolność do unikania odpowiedzi immunologicznej związanej z wcześniejszym zakażeniem innym wariantem lub po szczepieniu |
Gamma | P.1 | listopad 2020, Brazylia | |
Delta | B.1.617.2 | grudzień 2020, Indie | |
warianty wzbudzające zainteresowanie (VOI) | |||
Eta | B.1.525 | grudzień 2020, wiele krajów | prawdopodobnie zmniejszone działanie przeciwciał neutralizujących u ozdrowieńców i osób zaszczepionych |
Iota | B.1.526 | listopad 2020, USA | |
Kappa | B.1.617.1 | październik 2020, Indie | prawdopodobnie zwiększona transmisyjność i zmniejszone działanie przeciwciał neutralizujących u ozdrowieńców i osób zaszczepionych |
Lambda | C.37 | grudzień 2020, Peru | |
na podstawie: Rymer W. i wsp.: COVID-19 (choroba spowodowana przez SARS-CoV-2). W: Gajewski P., red.: Interna Szczeklika 2021. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2021: 2455, zmodyfikowane |