Weszliśmy w czwarty rok z COVID-19 i choć sama choroba być może nie budzi już tylu emocji, to pozostawia w wielu przypadkach trwały ślad. Z danych epidemiologicznych wynika, że co drugi pacjent, który trafił do szpitala i co trzeci leczony ambulatoryjnie dotknięty będzie post-COVID. Czym jest ten zespół, dla kogo szczególnie jest niebezpieczny i jak zmienia się wraz z kolejnymi wariantami wirusa? – to jedne z pytań, na które odpowiedzieli eksperci w ramach „Rozmów eksperckich PAP”.
W spotkaniu, którego partnerem jest Pfizer Polska, uczestniczyli: prof. Andrzej M. Fal, prezes Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego i dr Michał Sutkowski z Kolegium Lekarzy Rodzinnych. Ich zdaniem powinniśmy zachować czujność, bo choć sytuacja epidemiologiczna jest lepsza niż chociażby kilka miesięcy temu, to nigdy nie wiadomo jak wirus w najbliższej przyszłości się zachowa. Na horyzoncie rysuje się też nowe wyzwanie – narastający post-COVID.
– Sytuacja wygląda dobrze, choć to nie oznacza, że COVID-19 pozbyliśmy się raz na zawsze – przestrzegł dr Sutkowski, lekarz rodzinny. Obecnie choroba w większości przypadków ma raczej łagodny przebieg. Wirus atakuje głównie górne drogi oddechowe. – Jeżeli pacjenci zgłaszają się, to z objawami infekcyjnymi górnych dróg oddechowych: katarem, kaszlem, niewielką temperaturą, bólem gardła czy w okolicy zatok – wyliczył dr Sutkowski.
Z kolei prof. Fal przyznał, że również w szpitalach COVID-19 jest mniej widoczny. – Na pewno zdarzają się jakieś pojedyncze przypadki. Natomiast co do zasady tych pacjentów nie ma, bo łagodny przebieg nie uzasadnia w żaden sposób hospitalizacji. Raczej może się zdarzyć, że hospitalizowana jest osoba, która już była z jakiegoś powodu ciężko chora, a COVID spowodował dekompensację tych chorób przewlekłych – powiedział prof. Fal.
Wciąż w COVID-19 znaczenie pierwszoplanowe ma nasz PESEL, bo wraz z wiekiem zwiększa się prawdopodobieństwo ciężkiego przebiegu choroby i rośnie ryzyko śmierci. – Gdy mówimy o SARS-CoV-2 we wszystkich infekcjach kolejnymi wariantami to właśnie osoby starsze były bardziej predysponowane do zakażenia (…), ale również do ciężkiego przebiegu choroby – przypomniał prof. Fal.
Jako drugi czynnik ryzyka w przebiegu choroby eksperci wymienili obniżoną odporność, która może wynikać nie tylko z chorób przewlekłych, ale też z długotrwałego przyjmowania określonych leków i to nawet w niewielkich dawkach.
COVID-19 nieco odpuścił, ale narasta post-COVID
W czwartym roku epidemii coraz częściej mówi się o zespole post-COVID. To, jak wyjaśnili eksperci, ponad 200 objawów, które utrzymują się po upływie trzech miesięcy po przebyciu COVID-19 lub podejrzeniu tej choroby i trwają dłużej niż dwa miesiące, przy czym nie można ich powiązać z żadną inną chorobą. Czasami wymiennie używa się nazwy long-COVID, choć nie jest to do końca precyzyjne, bo pod tym ostatnim pojęciem mieszczą się w zasadzie objawy infekcji, które przedłużają się – do 12-14 miesięcy.
Prof. Fal ocenił, że skala występowania post-COVID u pacjentów jest „porażająca” i w tej chwili należałoby się skupić na konsekwencjach zdrowotnych po COVID-19. Tym bardziej, że szacuje się, że powikłania po chorobie będzie miała co trzecia osoba, która ją przechodziła i była leczona ambulatoryjnie i co druga, która w wyniku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 trafiła do szpitala.
– Zarówno ci, którzy łagodnie przechorowali, jak i ciężko mają ryzyko wystąpienia post-COVID (…) Objawy są mniej więcej takie same – wyjaśnił ekspert.
Istotne jest też to, że same dolegliwości po COVID-19 zmieniają się wraz z nowymi wariantami. Prof. Fal zwrócił uwagę na fakt, że na początku epidemii wirus powodował głównie powikłania w obrębie układu oddechowego i krążenia – np. zapalenie mięśnia sercowego, włóknienie płuc, spadek wydolności fizycznej, zmęczenie oraz duszności. Natomiast w tej chwili mamy do czynienia coraz częściej z powikłaniami psychiatrycznymi i neurologicznymi.
