Jak to wytłumaczyć? Czy po wyleczeniu wirus nie zostaje całkowicie wyeliminowany i przez jakiś czas może jeszcze przetrwać w organizmie chorego? „Nie wiadomo, ale niektóre doniesienia naukowe na to wskazują” – przyznaje kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaz´nych UM w Lublinie.
Według jednej z hipotez SARS-CoV-2 może się uaktywnić, powodując nawrót objawów zakażenia. Inne wytłumaczenie jest takie, że nadaktywne komórki odpornościowe uwalniają w organizmie duże ilości substancji zapalnych, atakujących narządy wewnętrzne pacjenta.
Długotrwałym skutkiem COVID-19 mogą być zaburzenia nastroju, tzw. mgła mózgowa, bóle i zawroty głowy, depresja i stany lękowe, a także zaburzenia rytmu serca, bóle w klatce piersiowej oraz zakłócenia elektrolitowe. Inne objawy to bóle mięśni i stawów, zmiany skórne, zaparcia lub biegunki oraz bóle żołądka.
„Ostatnio cześciej pojawiają się choroby autoimmunologiczne i mogą być związane z przebyciem COVID-19” – zwraca uwagę prof. Krzysztof Tomasiewicz. Są to takie schorzenia jak układowe zapalenie naczyń (vasculitis), reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidoza czy układ toczeń rumieniowaty.
Układowe zapalenie naczyń to uszkodzenie ścian nauczyń krwionośnych na skutek stanu zapalnego, powodujące krwawienia lub zaburzenia zakrzepowo-zatorowe. „Mogą być za to odpowiedzialne procesy autoimmunologiczne” – wskazuje specjalista.
Zaznacza, że COVID-19 to nie tylko choroba płuc, dochodzi także do uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych. Zdarza się też zapalenie mózgu. Część pacjentów przez długi czas odczuwa dolegliwości. „Nie tylko przez kilka miesięcy. Niektórzy nawet po 2-3 latach nie dochodzą do pełnego zdrowia” – twierdzi specjalista. Jedną z przyczyn może być pogorszenie zdrowia psychicznego.
Niektóre doniesienia naukowe pocieszają, że po zakażeniu Omikronem, subwariantem SARS-CoV-2, mniejsza jest podatność na long COVID. „Jednak jak na razie nie do końca są one wiarogodne” – twierdzi specjalista. Dodaje, że dla osób szczepionych pozytywną informacja jest, że nawet po podstawowym szczepieniu rzadziej występują odlegle objawy COVID-19. „Szczepionki robią różnicę istotną statystycznie, jeśli chodzi o występowanie zespołu pocovidowego” – zaznacza.
Ostrzega, że może czekać nas więcej zakażeń bakteryjnych opornych na antybiotyki. „Przez wiele miesięcy niewłaściwie stosowano antybiotyki i je nadużywano, zwłaszcza na początku pandemii. Przez jakiś czas będziemy odczuwali rozwój infekcji bakteryjnych opornych na antybiotyki” – uważa prof. Krzysztof Tomasiewicz.
